حقوق جانشینی دولت گفتارهایی در تاسیس و وراثت دولت در حقوق بین‌الملل
مولف: سیدجمال سیفی
سال چاپ: 1401
نوبت چاپ: اول
قیمت:220.000 ریال
تعداد صفحات: 416
قطع و نوع جلد: وزیری، شومیز
شابک: 4-154-475-600-978
فهرست مطالب
سخن ناشر
فهرست اجمالی مطالب
پیشگفتار
گفتار مقدماتی: مفهوم «جانشینی دولت» و پیشینۀ آن
1. مفهوم «جانشینی دولت»
2. پیشینۀ جانشینی دولت‌ها و تدوین قواعد مرتبط با آن
گفتار نخست: مفهوم «دولت» و تأسیس آن مطابق حقوق بین‌الملل
مقدمه
1. تأملی در مبانی نظری «دولت»
(الف) دیدگاه «واقعیت محض»
(ب) دیدگاه «برساخت حقوقی»
2. خصوصیات کلی «دولت» در حقوق بین‌الملل
3. عناصر شاکلۀ دولت و ارتباط آنها با «اِعمال اقتدار مؤثر»
(الف) جمعیت دائمی
(ب) سرزمین معین
(ج) حکومت
(د) اهلیت برقراری روابط با سایر دولت‌ها
(ه) استقلال
(و) حاکمیت
(ز) دیگر معیارهای مطرح‌شده در احراز دولت
4. معیارهای نوین حقوق بین‌الملل در احراز دولت
گفتار دوم: «کسب سرزمین» و ارتباط آن با ایجاد و بسط «دولت» در حقوق بین‌الملل
مقدمه
1. مفهوم «کسب سرزمین»
2. ارتباط میان سرزمین و دولت: روش‌های «کسب سرزمین» و ایجاد «حاکمیت سرزمینی»
3. طبقه‌بندی انواع «حقوق دولت بر سرزمین»
(الف) «حاکمیت سرزمینی» و «اختیار ادارۀ سرزمین»
(ب) مبانی و روش‌های کسب حاکمیت سرزمینی «اصلی» و «تبعی»
4. «تصرف مؤثر»
(الف) مفاهیم «تصرف مؤثر» و «سرزمین بلاصاحب»
(ب) عناصر مکمل یا معارض تصرف؛ «استقرار سرزمینی مؤثر»
(ب)-(1) مفهوم «استقرار سرزمینی مؤثر»
(ب)-(2) نهادهای مجاز به اِعمال حاکمیت دولتی
(ب)-(3) اَعمال ارتکابی توسط ارگان‌های دولتی
(ب)-(4) اَعمال ارتکاب‌یافته توسط نهادهای خصوصی
(ب)-(5) محتوای اَعمال حاکی از اِعمال حاکمیت در رویۀ قضایی بین‌المللی
(ب)-(6) عنصر ذهنی: قصد بر عمل نمودن به عنوان «حاکم»
(ب)-(7) نقش «استقرار سرزمینی مؤثر» و «حق حاکمیت سرزمینی» در اختلافات سرزمینی
(ب)-(8) «استقرار سرزمینی مؤثر» و «رفتار دولت»
5. «فتح سرزمین»
6. «مرور زمان مُمَلک»
7. «واگذاری بخشی از سرزمین»
8. «گسترش طبیعی سرزمین»
9. رویکردهای دیگر در کسب حاکمیت سرزمینی: تحکیم تاریخی حاکمیت سرزمینی
10. نقش اصول بنیادین حقوق بین‌الملل
(الف) اصل تمامیت سرزمینی
(ب) اصل حق تعیین سرنوشت
(ج) اصل ممنوعیت توسل به زور
11. قواعد فنی راجع به اختلافات سرزمینی
(الف) تاریخ سرنوشت‌ساز یا تاریخ قاطع
(ب) حقوق بین زمانی
گفتار سوم: مبانی نظری «استمرار» و «جانشینی» دولت
مقدمه
1. «استمرار دولت» و ارتباط آن با «جانشینی دولت‌ها»
(الف) استمرار یا جانشینی دولت: ضرورت تشخیص وضعیت
(ب) نمونههای پیشین تردید میان «استمرار یا جانشینی دولت»
(ج) رابطۀ «استمرار دولت» و «جانشینی دولت»
(د) مصادیق خاص استمرار دولت
(د)-(1) کودتا و انقلاب
(د)-(2) تصرف نظامی توسط دولت های خارجی
(د)-(3) «دولتهای ناتوان»
(د)-(4) استقلال واحدهای تشکیل دهندۀ دولتهای فدرال
(د)-(5) تأثیر وقوع تغییرات سرزمینی بر استمرار یا جانشینی دولت
2. نظریه‌های جانشینی دولت
(الف) نظریات مبتنی بر «تداوم» حقوق و تعهدات
(الف)-(1) نظریۀ «جانشینی فراگیر»
(الف)-(2) نظریۀ «جایگزینی ارگانیک»
(ب) نظریات مبتنیبر «عدم تداوم» حقوق و تعهدات یا نظریۀ «لوح پاک»
(ب)-(1) نظریۀ «لوح پاک» مبتنی بر تحلیل پوزیتویستی و ارادی از حقوق بین‌الملل
(ب)-(2) نظریۀ «لوح پاک» مبتنی بر دیدگاه ضداستعماری و حق تعیین سرنوشت ملتها
3. نظریات مختلط، موردی و تجربی
گفتار چهارم: جانشینی دولت‌ها در معاهدات
مقدمه
1. پیشینۀ جانشینی دولت‌ها در معاهدات
2. چهارچوب کلی نظام حقوقی حاکم بر جانشینی دولت‌ها در معاهدات
(الف) ماهیت حقوقی جانشینی دولت
(ب) محتوای نظام حقوقی بین المللی حاکم بر جانشینی دولت
3. انواع مختلف جانشینی و نسبت آنها با معاهدات
(الف) معاهدات مرزی، معاهدات موجد رژیم های مرزی و معاهدات موجد حقوق ارتفاقی و حقوق انتفاعی
(الف)-(1) معاهدات مرزی و اصل «ثبات مرزها»
(الف)-(2) معاهدات مرزی و معاهدات موجد رژیم های مرزی
(الف)-(3) معاهدات سرزمینی موجد حقوق ارتفاقی و انتفاعی
(ب) واگذاری بخشی از سرزمین از دولتی به دولت دیگر
(ج) دولتهای تازه استقلال یافته
(د) وحدت و ادغام دولت‌ها
(ه) انحلال و تجزیۀ دولت
4. جانشینی نسبت به معاهدات چندجانبه
(الف) معاهدات حقوق بشر و حقوق بشردوستانه
(ب) معاهدات عضویت در سازمان‌های بین‌المللی
(ج) تحفظ دولت سابق نسبت به معاهدات چندجانبه
5. جانشینی نسبت به معاهدات دوجانبۀ سرمایه گذاری
گفتار پنجم: جانشینی دولت در مسؤولیت بین‌المللی
مقدمه
1. ماهیت تعهدات ناشی از حقوق مسؤولیت بین المللی
(الف) «انتساب» رفتار به دولت
(ب) «نقض تعهد»
(ج) آثار و نتایج مسؤولیت بین المللی
2. نظریات راجع به جانشینی در مسؤولیت بین المللی
(الف) قاعدۀ عدم جانشینی نسبت به مسؤولیت بین المللی
(ب) تغییرات در قاعدۀ عدم جانشینی نسبت به مسؤولیت بین المللی
3. احکام و مسائل کلی جانشینی در مسؤولیت بین‌المللی
(الف) تعهدات «دولت جانشین» به‌عنوان «دولت مرتکب عمل متخلفانه»
(ب) حقوق «دولت جانشین» به‌عنوان «دولت زیان‌دیده»
گفتار ششم: جانشینی دولت‌ها در اموال، اسناد و بدهی‌های دولتی
مقدمه
1. جانشینی نسبت به «اموال دولتی»
(الف) منابع بحث
(ب) اصول کلی حاکم بر جانشینی در اموال دولتی
(ج) احکام کنوانسیون وین 1983 راجع به جانشینی دولت‌ها در اموال دولتی
2. جانشینی نسبت به «اسناد دولتی»
(الف) تعاریف و اصول کلی
(ب) احکام کنوانسیون وین 1983 راجع به جانشینی در اسناد دولتی
3. جانشینی نسبت به «بدهی ها» ی دولت پیشین
(الف) تعاریف و اصول کلی
(ب) احکام کنوانسیون وین 1983 راجع به جانشینی در بدهی های دولتی
4. نظام عرفی حاکم بر جانشینی دولت‌ها در اموال، اسناد و بدهی‌های دولت
(الف) قواعد عام
(ب) قواعد خاص
(ب)-(1) اتحاد دولت‌ها
(ب)-(2) جدایی و انحلال کامل
(ب)-(3) واگذاری (بخشی از سرزمین)
(ب)-(4) «بدهی‌های منفور»
(ب)-(5) حقوق مکتسبه
گفتار هفتم: جانشینی دولت‌ها در تابعیت اشخاص حقیقی
مقدمه
1. مبانی نظری و اصول کلی
(الف) مبانی نظری
(ب) اصول کلی
2. احکام جانشینی دولت‌ها در تابعیت اشخاص حقیقی
(الف) قواعد عام
(ب) قواعد خاص
(ب)-(1) واگذاری بخشی از سرزمین
(ب)-(2) وحدت دولت‌ها
(ب)-(3) فروپاشی و انحلال کامل دولت
(ب)-(4) جدایی بخش یا بخش‌هایی از سرزمین دولت
(ب)-(5) سخن نهایی در مورد بی تابعیتی (آپاترید)
گفتار نهایی: نتیجه‌گیری
پیوست‌ها
کنوانسیون وین راجع به جانشینی دولت‌ها در معاهدات (1978)
کنوانسیون وین راجع به جانشینی دولت‌ها در اموال، اسناد و بدهی‌های دولتی (1983)
مواد راجع به جانشینی دولت‌ها در تابعیت اشخاص حقیقی: (کمیسیون حقوق بین‌الملل، 1999)
پیش‌نویس موقت مواد راجع به جانشینی دولت‌ها در مسؤولیت دولت: (کمیسیون حقوق بین‌الملل، تا سال 2021)
فهرست لغات و اصطلاحات (فارسی به انگلیسی)
فهرست لغات و اصطلاحات (انگلیسی به فارسی)
کتابشناسی
