شیوه‌های حل تعارض قواعد در حقوق بین‌الملل در پرتو سلسله مراتب هنجاری
فهرست مطالب:
علائم اختصاری
پیشگفتار
مقدمه
فصل اول: تعارض میان قواعد در حقوق بین‌الملل
مبحث اول: تکثر نظام‌های حقوقی در حقوق بین‌الملل: معضل تورم هنجاری
جزء اول: تورم هنجاری و هنجارهای دارای منابع چندگانه در حقوق بین‌الملل
الف- تورم هنجاری در حقوق بین‌الملل
ب- فقدان تمرکز قانونگذاری در جامعه بین‌المللی
ج- نقش سازمان‌های بین‌المللی در ایجاد قواعد معارض
جزء دوم: مبنای حقوق بین‌الملل بشر: ارتقای جایگاه «فرد» در نظام حقوق بین‌الملل
الف- رویکرد علمای حقوق در مورد جایگاه فرد در حقوق بین‌الملل
ب- شرایط و ویژگی‌های خاص «فرد» به عنوان تابع حقوق بین‌الملل
جزء سوم: جایگاه معاهدات حقوق بشری در نهادینه‌سازی حمایت از فرد در حقوق بین‌الملل
جزء چهارم: تأثیر متقابل نظام‌های حقوق بین‌الملل و حقوق بین‌الملل بشر
الف- بین‌المللی شدن حقوق بشر
ب- قواعد حقوق بشری: واجد خصیصه قوانین ناظر بر نظم عمومی جامعه بین‌المللی
مبحث دوم: تعریف تعارض در دکترین و رویه سازمان‌های بین‌المللی
جزء اول: تعریف مضیق رایج از مفهوم تعارض
جزء دوم: یک تعریف مناسب: تعریف موسع با تأکید بر نقض هنجارها
جزء سوم: انواع تعارض بر مبنای ماهیت قواعد و هنجارها
الف- تعارض میان هنجارها و تعارض میان نظام‌ها
ب- انواع تعارض هنجاری
ج- انواع تعارض بر مبنای ماهیت تعهدات دولت‌ها
د- ارزیابی تعریف «تعارض» در رویه سازمان جهانی تجارت
جزء چهارم: شیوه‌های پیشگیری از بروز تعارض
الف- همکاری در راستای پیشگیری از بروز تعارض
ب- اصل عدم وجود تعارض
ج- توسعه پایدار و حل تعارض میان قواعد
د- تفسیر معاهده به عنوان یک ابزار برای جلوگیری از بروز تعارض
مبحث سوم: توسعه نظام حقوق بین‌الملل بشر و افزایش بروز تعارض در نظام غیرمتمرکز حقوق بین‌الملل
جزء اول: تعارض میان هنجارها و تعارض میان نظام‌ها در حقوق بین‌الملل
الف- تعارض میان قواعد حقوق بین‌الملل: تعارض هنجاری
ب- توسعه طولی و عرضی حقوق بین‌الملل بشر و تعارض با قواعد سایر نظام‌های حقوق بین‌الملل
جزء دوم: بروز تعارض میان قواعد در روند تدریجی نهادینه شدن حقوق بین‌الملل بشر
الف- حل تعارض میان قواعد در پرتو اصل «حسن نیت»
ب- جایگاه قواعد حقوق بشری با استنا د به ماده 103 منشور
ج- تعهدات معاهده ای معارض با ماده 103 منشور ملل متحد و اعلامیه روابط دوستانه
جزء سوم: موازنه میان قواعد حقوق بشر و نظام حقوقی ملل متحد
الف- تعهد به احترام به حقوق بشر بر طبق منشور ملل متحد
ب- تفسیر تکاملی قواعد در پرتو توسعه حقوق بین‌الملل بشر
جزء چهارم: حقوق بین‌الملل بشر: تعهد در قبال جامعه بین‌المللی
الف- مسئولیت بین‌المللی دولت‌ها در قبال عدم رعایت اولویت منافع جامعه بر سایر قواعد حقوق بین‌الملل
ب- تکمیل‌کنندگی حقوق بین‌الملل بشر و حقوق بین‌الملل عام
ج- تعهد به همکاری همه اعضای جامعه برای پایان دادن به نقض حقوق بین‌الملل بشر
مبحث چهارم: بروز تعارض میان قواعد حقوق بین‌الملل از اقتضائات نظام کنونی حقوق بین‌الملل
جزء اول: مروری بر عوامل بروز تعارض در حقوق بین‌الملل معاصر
الف- چهار دلیل ذاتی در ماهیت حقوق بین‌الملل
ب- تعارض میان قواعد ناشی از توسعه و تحول حقوق بین‌الملل معاصر
جزء دوم: ظهور یک سلسله مراتب هنجاری در حقوق بین‌الملل
الف- آثار به رسمیت شناختن سلسله مراتب هنجاری با برتری قواعد آمره
ب- وجود حقوق غیرقابل تعلیق در حقوق بین‌الملل بشر
فصل دوم :حقوق بین‌الملل بشر و حل تعارض میان قواعد
مبحث اول: حقوق بین‌الملل کلاسیک؛ حقوق ناشی از همزیستی و بدون سلسله مراتب
جزء اول: محوریت حاکمیت دولت‌ها در قانونگذاری و اجرا
الف- دوطرفه بودن سیستم اجرا
ب- اصل بنیادین برابری حاکمیت دولت‌ها
جزء دوم: اجرای قواعد کلاسیک حقوق معاهدات در صورت بروز تعارض هنجاری
الف- حل تعارض میان «قواعد» حقوق بین‌الملل بر مبنای ماده 30 کنوانسیون حقوق معاهدات وین (1969)
ب- ماده 30 کنوانسیون 1986
الف- تعیین‌کننده بودن عامل «زمان» در شیوه‌های کلاسیک حل تعارض؛ تقدم قاعده «مؤخر»
ب- قانون مؤخر، مخصص قانون مقدم و قانون خاص، مخصص قانون عام
جزء سوم: شیوه‌های حل تعارض میان معاهدات در قواعد حقوق بین‌الملل
الف- تقدم معاهده مؤخر بر معاهده مقدم
ب- تقدم معاهده خاص بر معاهده عام
ج- سلسله مراتب میان هنجارها
د- تقدم معاهدات اصلی بر معاهدات اجرا کنندۀ آن
ﻫ- الغای معاهدات موجود برای پایان دادن به تعارض
و- تقدم قصد و نیت قانونگذار
ز- اصل حداکثر کارآمدی
مبحث دوم: شیوه‌های حل تعارض میان قواعد بر مبنای تفکیک میان منابع حقوق بین‌الملل
جزء اول: عرف و معاهدات
الف- نقش‌آفرینی معاهدات به عنوان عنصر مادی ساخت عرف
ب- عدم وجود سلسله مراتب میان معاهده و عرف
ج- برتری معاهدات بر عرف در عمل
د- اعتبار نسبی عرف و معاهده (تعارض میان عرف و معاهده)
ﻫ- اصلاح عرف مقدم توسط معاهده مؤخر
و- تغییر عرف مؤخر توسط معاهده مقدم
ز- عرفی شدن قواعد و قابلیت استناد در قبال همه دولت‌ها
ح- حل تعارض میان قواعد با استناد به عرفی شدن حقوق بین‌الملل بشر
جزء دوم: اصول کلی حقوقی
الف- چهار دسته از اصول کلی حقوقی
ب- اصول کلی حقوقی به عنوان منابع ثانویه اما دارای اهمیت و نقش سیستمی مهم
جزء سوم: تصمیمات قضایی و دکترین
الف- ارزش حقوقی تصمیمات قضایی و دکترین
ب- تعارض میان تصمیمات قضایی
جزء چهارم: اقدامات یکجانبه دولت‌ها و اقدامات سازمان‌های بین‌المللی
الف- اقدامات یکجانبه الزام‌آور دولت‌ها
ب- اقدامات الزام‌آور سازمان‌های بین‌المللی
ج- ارزش و اعتبار حقوقی تصمیمات سازمان‌های بین‌المللی
د- چگونگی ارتباط تصمیمات سازمان بین‌المللی با هنجارهای خارج از سازمان
ﻫ-تعارض میان مصونیت سازمان‌های بین‌المللی و حقوق بین‌الملل بشر
مبحث سوم: تخصیص نظام حقوق بین‌الملل عام به نظام‌های حقوقی متعدد
جزء اول: ظهور قواعد اولیه و ثانویه در حقوق بین‌الملل
الف- امکان همپوشانی میان قواعد و هنجارهای نظام‌های حقوقی خاص
ب- یکپارچه‌سازی نظام‌های متعدد حقوق بین‌الملل از طریق ایجاد سلسله مراتب میان قواعد
جزء دوم: جایگاه حقوق بین‌الملل بشر در سلسله مراتب میان منابع
الف- فقدان یک سلسله مراتب رسمی در منابع حقوق بین‌الملل
ب- رضایی بودن حقوق بین‌الملل کلاسیک: قانون مؤخر، مخصص قانون مقدم
ج- شکل‌گیری سلسله مراتب در پرتو توسعه حقوق بین‌الملل
جزء سوم: حقوق بین‌الملل؛ حقوق مبتنی بر همکاری و منافع جامعه
الف- حقوق همکاری و منافع جامعه: سلسله مراتب در حقوق بین‌الملل
ب- آثار به رسمیت شناختن سلسله مراتب هنجاری بر حقوق بین‌الملل عرفی
جزء چهارم: شیوه‌های حل تعارض بر مبنای ماهیت قواعد
الف- اختتام یکی از هنجارها یا قواعد
ب- غیرقانونی بودن یکی از دو هنجار معارض
ج- اولویت هنجارهای حقوق بشری بر مبنای قاعده «قانون مطلوب‌تر»
مبحث چهارم: سلسله مراتب هنجاری و حل تعارض میان نظام حفظ ملل متحد در حفظ صلح و امنیت و نظام حقوق بین‌الملل بشر
جزء اول: حمایت از حقوق بشر: دستاوردها و چالش‌های شورای امنیت
الف- تعارض میان تعهدات حقوق بشری و تعهدات مبتنی بر قطعنامه‌های شورای امنیت
ب- حدود التزام شورای امنیت به قواعد حقوق بشر در زمینة اعمال تحریم‌های اقتصادی
ج- محدودیت‌های شورا به موجب قواعد حقوق بشردوستانه
د- تحریم‌های هدفمند: روندی رو به انسانی‌تر شدن تحریم‌ها یا عامل نقض حقوق بشر؟
ﻫ- محدودیت‌های شورای امنیت در اقدام بر طبق فصل هفتم منشور ملل متحد
و- محدودیت‌های شورای امنیت دراقدام بر طبق فصل هفتم منشور ملل متحد بر اساس سلسله مراتب میان قواعد حقوق بین‌الملل
جزء دوم: قاعد آمره و محدودیت‌های حقوق بشری حاکم بر اختیارات شورای امنیت
الف ـ شورای امنیت و حفاظت از صلح و امنیت بین‌المللی در چارچوب حمایت از ارزش‌ها و منافع جامعه بین‌المللی
ب- التزام شورای امنیت در قبال تمامی قواعد حقوق بشری
ج- ماده 103 و قطعنامه‌های مغایر با حقوق بشر شورای امنیت
د- اشکال خاص تعارض هنجاری میان قطعنامه‌های شورای امنیت و قواعد آمره
جزء سوم: راهکارهای حقوقی در مورد حل تعارض میان قطعنامه‌های شورای امنیت و قواعد آمره
الف- شیوه‌های جلوگیری از بروز تعارض میان قطعنامه‌های شورای امنیت و قواعد آمره
ب- ابزارهای به چالش کشاندن قطعنامه‌های مغایر با قواعد آمره
جزء چهارم: تعارض تعهدات دولت‌ها در قبال حقوق بنیادین بشر در نظم حقوقی اتحادیه اروپا و تعهد در قبال حفظ صلح و امنیت بین‌المللی در چارچوب شورای امنیت
الف- حقوق بین‌الملل، حقوق بشر و نظم حقوقی مستقل اتحادیه اروپا
ب- منشور ملل متحد و ایجاد سلسله مراتب میان قواعد در حقوق بین‌الملل
جزء پنجم: قضیه کادی و نهادینه شدن ارزش‌های اساسی: نظارت قضایی غیرمستقیم دیوان دادگستری اروپا بر شورای امنیت
الف- قضیه کادی
ب- ملاک‌های حمایت قضایی در چارچوب نظم حقوقی اروپا
ج- عدم جواز نقض قواعد آمره با استناد به ماده 103 منشور ملل متحد
د- حل تعارض میان نظام حقوقی ملل متحد و نظام حقوقی اروپا بر مبنای حمایت از حقوق بنیادین بشر
ﻫ- ارزیابی ارتقای حمایت از حقوق بشر در شورای امنیت بعد از قضیه کادی
و- ارزیابی رویکرد اخیر اتحادیه اروپا در حل تعارض میان نظام حفظ صلح و امنیت و نظام حقوق بشر
مبحث پنجم: انسانی‌تر شدن شیوه‌های حل تعارض میان قواعد در حقوق بین‌الملل معاصر
جزء اول: اصل حمایت متقابل به عنوان یک اصل تفسیر و قانون‌ساز در حقوق بین‌الملل: نقطه عطفی برای یکپارچه‌سازی نظام‌های معارض
الف- خاستگاه اصل حمایت متقابل
ب- مبانی اصل
ج- وابستگی حمایت متقابل و توسعه پایدار به عنوان اصول تفسیر و روش‌های برقراری موازنه
د- حمایت متقابل به عنوان یک اصل قانون‌ساز
جزء دوم: نمونه‌های معاصر تعارض میان قواعد در حقوق بین‌الملل
الف- تعارض میان اصل مصونیت دولت‌ها و قواعد حقوق بشری
ب- تعارض اصل حق تعیین سرنوشت ملت‌ها با اصل حاکمیت ملی
ج- تعارض میان حقوق بشر و مبارزه با تروریسم
د- تعارض میان مصونیت ارکان ملل متحد و حقوق بین‌الملل بشر
ﻫ- تعارض میان حقوق بشر و حقوق بشردوستانه
و- تعارض میان قواعد حقوق بشری و دکترین امنیت انسانی
ز- تعارض میان حقوق بین‌الملل محیط زیست و حقوق بین‌الملل اقتصادی
نتیجه
منابع و مآخذ
مؤلف:
دکتر حوریه حسینی اکبرنژاد
تاریخ و نوبت چاپ:
1395، اول
قیمت:
250.000 ریال
