سخن ناشر
حروف و علائم اختصاري
پيشگفتار
مقدمه
الف) تعريف معلول
1. تعريف اصطلاحي
2. تعريف در حقوق
ب) پيشينه تحول حقوق معلولان
1. ايالات متحده
2. فرانسه
3. ايران
4. اسناد بين‌المللي و قوانين اساسي
ج) مفهوم و انواع تبعيض
د) طرح فرضيه‌ها و پرسش‌ها
بخش نخست معلول، عامل ورود خسارت
فصل اول: معلولان ذهني
انعطاف و ابهام
گفتار نخست: حقوق فرانسه
بند اول: حاكميت اصل عدم مسؤوليت بيماران ذهني پيش از 1968
الف) سابقه و مبناي اصل
ب) مخالفت با اصل
1. نظريه‌ي تقصير نوعي
2. نظريه خطر
3. نظريه تكليف تعاون و مساعدت
4. نظريه تضمين حق: جستجوي مبناي مسؤوليت مدني از جنبه‌ي زيان‌ديده
ج) تلاش رويه قضايي در تعديل اصل
1. تقصير پيشين
2. تفسير مضيق از جنون
3. اعمال بند 1 ماده 1384 قانون مدني
4. گسترش مسؤوليت سرپرست
د) تلاش قانون‌گذار جهت تعديل اصل
بند دوم: دخالت قانون و تعهد افراد دچار معلوليت ذهني
الف) مبنا و ماهيت حقوقي قاعده
1. مسؤوليت بدون تقصير
1-1. نظريه خطر
2-1. نظريه تضمين
2. نظريه مسؤوليت شخصي
1-2. نظريه تقصير نوعي
2-2. نظريه تقصير شخصي
ب) قلمرو اعمال قاعده
1. مسؤوليت ناشي از فعل شخصي
1-1. تأثير ماده بر تعهد ناشي از فعل شخصي
2-1. تأثير ماده نسبت به سن عامل
3-1. تأثير ماده نسبت به خطاهاي توصيفي
1ـ3ـ1. تقصير عمدي
2ـ3ـ1. تقصير غيرعمدي مشدد
1-2-3-1. تقصير سنگين
2-2-3-1. خطاي نابخشودني
4-1. تأثير ماده 2-489 نسبت به مسؤوليت قراردادي
1ـ4ـ1. وقوع جنون پيش از انعقاد قرارداد
1-2-4-1. موضع رويه قضايي
2-2-4-1. ارزيابي قوه‌ي قاهره
1-2-2-4-1. داخلي و خارجي بودن قوه قاهره در ارتباط با شخص
3-2-4-1تعهدات عيني
4-2-4- 1تعهدات شخصي
2. مسؤوليت ناشي از اشياء
3. مسؤوليت ناشي از فعل غير
1-3. مسؤوليت بيمار ذهني در اثر فعل غير
2-3. مسؤوليت ثالث ناشي از فعل بيمار ذهني
1- 2- 3. مسؤوليت اشخاص پيش‌بيني شده در بند‌هاي 4 تا 8 ماده 1384 ق.م (والدين، كارفرما و استاد كار)
2-2-3. مسؤوليت اشخاص عهده‌دار مراقبت و نگهداري خارج از بندهاي 2 تا 8 ماده 1384
1-2-2-3. سرپرست خصوصي غيرحرفه‌اي
1-3-2-2-3. قدرت عمومي به عنوان حافظ نظم عمومي
2-3-2-2-3. قدرت عمومي به عنوان سرپرست بيماران ذهني
4-2-2-3. احتياط رويه حاكم بر محاكم اداري در اعمال نظريه‌ي خطر
بند سوم: مبنا و راه حل‌هاي پيشنهادي
الف) مبنايي متفاوت
ب) چاره‌جويي‌ها
1. گسترش مسؤوليت اشخاص ثالث – تحديد مسؤوليت معلولان ذهني
2. اختيار دادرس در تعديل جبران خسارت
گفتار دوم: اختلالات و معلوليت‌هاي جسمي محدود كننده‌ي اراده
الف) فرد معلول: پدر خوب خانواده
ب) فرد معلول نمونه‌ي انسان متعارف
بند دوم: بررسي قوانين موضوعه و خلأهاي قانوني
الف) مسؤوليت مدني مبتني بر تقصير (شخصي)
ب) مسؤوليت مدني بدون تقصير (نوعي)
1. حمايت از آزادي تردد بي‌خطر اشخاص معلول
2. حمايت از بهره‌گيري بي‌خطر از سگ راهنما يا مددكار
گفتار سوم: نگاهي به پزشكي مدرن؛ ارزيابي بر حسب منشاء يا اثر
بند اول: علم پزشكي و يگانگي منشاء معلوليت ها
بند دوم: مسؤوليت مدني و دوگانگي اثر معلوليت‌ها
بخش دوم
معلول قرباني فعل زيان‌بار
فصل اول: مسؤوليت ناشي از عدم مناسب سازي منطقي و قابليت دسترسي براي معلولان
گفتاردوم: مسؤوليت نسبت به محيط‌هاي خطرناك حفاظت نشده در ساختمان‌ها و معابر
بند اول- ايالت متحده آمريكا
الف) جنبش اوليه و پيش‌گامي «تنبروك»
ب) شركت در خطاي عابرين نابينا در صورت عدم به كارگيري وسايل كمكي
ج)مقرارات عصاي سفيد نقض قاعده شركت در خطاي صرف كامن‌لا
بند دوم: ايران
الف) قوانين و مقررات مربوط به مناسب‌سازي و پيشينه‌ي آنها
ب) شرايط تحقق مسؤوليت
1. ضرر
2. شرايط ضرر قابل مطالبه
2. فعل زيان‌بار
بند سوم: فرانسه و ديوان اروپايي حقوق بشر
الف) مناسب‌سازي در قانون 11 فوريه‌ي 2005
الف) تكليف معين و تكليف كلي
ب) دعواي عدم مناسب سازي نزد دادگاه اروپايي حقوق بشر
1. خلاصه‌اي از مندرجات راي
گفتارسوم: رانندگان وسايل نقليه موتوري وعابرين معلول
بند اول: بررسي قوانين و آراي دادگاه‌هاي ايالات متحده
الف) گام‌هاي اوليه
ب) عصاي سفيد و سگ راهنما؛ ابزار هشدار
ج) اعمال مقررات عصاي سفيد توسط محاكم
بند دوم: نتيجه‌گيري و ارزيابي در حقوق ايران و فرانسه
3. فردي كه بر حسب ظاهر، دچار آسيب مذكور تلقي شود.
بند اول: تاريخچه‌ي دعاوي مطروحه در ايالات متحده
بند دوم: تحليل رأي «تيلر» عليه «كورپاتي»
الف) دادگاه بدوي: وقايع
ب) دادگاه استيناف: نظر اكثريت
2. قياس ميان ولادت و بارداري ناروا
3. قاعده‌ي منافع عمومي
4. مسؤوليت مدني ناشي از حيات ناروا