مباحث کاربردی حقوق دعاوی بانکی

۲۲۰.۰۰۰ تومان

موضوعدعاوی بانکی
سال چاپ1402
نوبت چاپ2
قطعوزیری
نوع جلدشومیز
تیراژ500
تعداد صفحه184
شابک978-600-475-161-2

از دست ندهید :::

مقدمه
بخش اول: کلیات
گفتار اول)؛ ضرورت و لزوم انطباق قراردادهای بانکی با قوانین؛ آیین‌نامه‌ها و بخشنامه‌های بانک مرکزی
گفتار دوم)؛ ماهیت قراردادهای بانکی
بخش دوم: معاملات دارای حق وثیقه؛ نحوه اجرا و تملک
گفتار اول)؛ معاملات دارای حق وثیقه
بند اول)؛ اقسام معاملات با حق وثیقه
الف)؛ معامله با حق استرداد
ب)؛ معاملات رهنی
ج)؛ معاملات شرطی
بند دوم)؛ تفاوت بین اقسام معاملات دارای وثیقه
بند سوم)؛ خصوصیت اسناد وثیقه‌‌ای
بند چهارم)؛ تفاوت سند ذمّه‌ای با سند وثیقه‌ای
گفتار دوم)؛ نحوه اجرای وثایق بانکی
بند اول)؛ چالش‌های بانک‌ها در اخذ وثایق معتبر
بند دوم)؛ اخذ وثیقه و شناسایی مشتری
بند سوم)؛ قالب‌های حقوقی اخذ وثیقه
بند چهارم)؛ چالش‌های بانک‌ها در اجرای وثایق اخذشده
الف)؛ اجرای وثیقه بر اساس قانون ثبت
ب)؛ اجرای وثیقه از طریق قانون مدنی
گفتار سوم)؛ نحوه تملک اموال غیر منقول
بند اول)؛ وکالت‌نامه‌های تنظیمی توسط راهن بعد از عقد رهن
بند دوم)؛ وکالت‌نامه‌های تنظیمی در دفاتر اسناد رسمی نسبت به املاکی که در رهن قرار دارند
الف)؛ انتقال ملک حتی به ‌صورت وکالت از راهن سلب شده (وکالت‌نامه‌های متضمن انتقال ملک بدون حفظ حقوق مرتهن)
ب)؛ انتقال ملک حتی به ‌صورت وکالت از راهن سلب نشده (وکالت‌نامه‌های متضمن انتقال ملک با حفظ حقوق مرتهن)
ج)؛ اخذ وثیقه مالی در قالب مبایعه‌نامه یا صلح‌نامه عادی به انضمام وکالت بلاعزل
د)؛ اخذ وثیقه مالی به روش وکالت بلاعزل
بند سوم)؛ اخذ وکالت فروش مال مورد رهن و مغایرت با قانون و نظم عمومی
بخش سوم: اجرای اسناد وثیقه با توجه به ماده 34 قانون ثبت
گفتار اول)؛ سیر تاریخی و تحولات قانون‌گذاری ماده 34 قانون ثبت
گفتار دوم)؛ تفسیر احکام بیع شرط موضوع مواد 458 الی 463 قانون مدنی با توجه به مواد 33 و 34 قانون ثبت
بند اول)؛ اثر توافقات خصوصی بین بانک و مدیونین برخلاف ماده 34 قانون ثبت
گفتار سوم)؛ تفاوت‌های اساسی و مهم ماده 34 اصلاحی سال 1386 با ماده 34 سابق مصوب سال 1351
گفتار چهارم)؛ مضی زمان قطعیت ارزیابی تا انتشار آگهی مزایده بیش از ۲ ماه مقرر در ماده ۳۴ اصلاحی قانون ثبت
گفتار پنجم)؛ حدود مسؤولیت راهن و ضامن در اسناد رهنی
بخش چهارم: ماده 19 قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور مصوب 1394/02/01
گفتار اول)؛ تسویه تسهیلات بدهکاران بانکی با توجه به ماده 19 قانون رفع موانع
گفتار دوم)؛ ممنوع بودن دریافت وکالت بلاعزل از تسهیلات‌گیرندگان و وثیقه‌گذاران بابت وثایق در رهن بانک‌ها
بخش پنجم: اعمال ماده 34 قانون ثبت بر اراضی شهرک‌های صنعتی موضوع رهن توسط بانک مرتهن در صورت عدم بازپرداخت تسهیلات
گفتار اول)؛ کاربری محله‌ای اجرای طرح‌های سرمایه‌گذاری به عنوان وثیقه
گفتار دوم)؛ لزوم اعمال ماده 34 قانون ثبت بر اعمال جانشینی بانک‌هابر واحدهای تولیدی در شرکت شهرک‌ها
بخش ششم: آیین‌نامه «نحوه واگذاری دارایی‌های غیر‌ ضرور و اماکن رفاهی بانک‌ها»
گفتار اول)؛ ماده (۸) آیین‌نامه؛ «نحوه واگذاری دارایی‌های غیر ضرور و اماکن رفاهی بانک‌ها موضوع تصویب‌نامه شماره ۱۷۵۰۴۳/ت ۴۳۶ هـ مورخ 1386/10/30 هیئت‌وزیران»
گفتار دوم)؛ حدود اعتبار ماده 8 آیین‌نامه در مقایسه با قانون عملیات بانکی و آیین‌نامه اجرای مفاد اسناد لازم‌الاجرا
گفتار سوم)؛ پرداخت مطالبات بانک توسط مشتری قبل از فروش وثائق
بخش هفتم: عملیات اجرایی و نحوه شکایت از عملیات اجرایی در مراجع ثبتی
گفتار اول)؛ اختیاری بودن مراجعه به دادگاه یا توسل به نظام اجرای ثبت
گفتار دوم)؛ شروع عملیات اجرایی تا مرحله ختم عملیات اجرایی
بند اول)؛ نحوه تقاضا و صدور اجرائیه
بند دوم)؛ تحویل تقاضانامه و اخذ رسید از دفتر اسناد رسمی
بند سوم)؛ آغاز عملیات اجرایی
بند چهارم)؛ اخذ شماره کلاسه اجرایی
بند پنجم)؛ ابلاغ اجرائیه
بند ششم)؛ پیگیری استعلامات ثبتی و درخواست ارزیابی
بند هفتم)؛ درخواست مزایده
بند هشتم)؛ اخذ پیش‌نویس، تعیین دفتر اسناد رسمی و انتقال اجرایی
بند نهم)؛ ختم عملیات اجرایی
گفتار سوم)؛ شکایت از عملیات اجرایی
بند اول)؛ موارد اعتراض به عملیات اجرایی ثبتی
بند دوم)؛ دستور توقیف عملیات اجرایی
بند سوم)؛ شکایت از عملیات اجرای ثبت پس از تنظیم و امضای صورت‌مجلس مزایده
بند چهارم)؛ موارد توقف عملیات مزایده
بند پنجم)؛ مرجع صالح رسیدگی به دعوای ابطال مزایده ثبتی
بند ششم)؛ موارد اعتراض به عملیات مزایده ثبتی و ابطال آن
بند هفتم)؛ درخواست ابطال مزایده به جهت خارج از مهلت بودن نظریه کارشناسی
بند هشتم)؛ اعتراض به نظریه رئیس واحد ثبتی
بخش هشتم: دعاوی حقوقی مرتبط با تملک اسناد وثیقه‌ای در محاکم دادگستری
توقیف عملیات اجرایی و دعوی ابطال اجرائیه (شکایت از دستور اجرا)
گفتار اول؛ توقیف عملیات اجرایی
بند اول)؛ درخواست صدور قرار توقیف عملیات اجرایی
بند دوم)؛ لزوم طرح؛ «درخواست صدور قرار توقیف عملیات اجرایی» همراه با طرح دعوی اصلی
بند سوم)؛ تفاوت دستور موقت با قرار توقیف عملیات اجرایی (موضوع ماده 5 قانون اصلاح برخی از مواد قانون ثبت)
الف)؛ تفاوت در ماهیت
ب)؛ تفاوت در ویژگی‌ها
1)؛ احراز فوریت
2)؛ لزوم تأیید رئیس حوزه قضایی
3)؛ موضوع قرار
4)؛ دادگاه صالح برای رسیدگی
5)؛ تفاوت در شرایط صدور
6)؛ تأمین
7)؛ نحوه جبران خسارت ناشی از اجرای دستور
8)؛ نحوه رسیدگی
9)؛ تفاوت در اجرا
10)؛ عدم قابلیت تجدیدنظرخواهی
11)؛ رفع اثر از قرار توقیف عملیات اجرای ثبت
بند چهارم)؛ توقیف مازاد دین در اجرای ثبت
بند پنجم)؛ آثار صدور قرار توقف عملیات اجرایی
گفتار دوم)؛ دعوی ابطال اجرائیه (شکایت از دستور اجرا)
بند اول)؛ دادگاه صالح رسیدگی‌کننده به دعوای ابطال اجرائیه
بند دوم)؛ مرجع صالح رسیدگی به دعوای ابطال سند و مزایده ناشی از اجرائیه ثبتی تا پس از اجرای آن
بند سوم)؛ هزینه دادرسی دعوای ابطال اجرائیه بانکی
بند چهارم)؛ خواهان دعوی ابطال اجرائیه (دستور اجرا)
بند پنجم)؛ امکان یا عدم امکان معرفی نماینده حقوقی توسط بانک‌های خصوصی در اجرائیات ثبتی و محاکم دادگستری
بند ششم)؛ خوانده دعوی ابطال اجرائیه ثبتی
بند هفتم)؛ خواهان و خوانده بودن شرکت منحله در حال تصفیه
بند هشتم)؛ خواسته
بند نهم)؛ کارشناسی در پرونده‌های بانکی
بند دهم)؛ ابطال بخشی از اجرائیه یا ابطال کل اجرائیه
بند یازدهم)؛ دعوای ابطال اجرائیه ثبتی قبل از ابطال سند منشأ اجرائیه
بند دوازدهم)؛ طرح توامان دعوی ابطال اجرائیه (شکایت از دستور اجرا) و دعوی ابطال سند رسمی ناشی از عملیات اجرایی
بند سیزدهم)؛ طرح دعوی؛ «ابطال اجرائیه» به لحاظ صدور حکم ورشکستگی مدیون
بند چهاردهم)؛ تأثیر صدور حکم ورشکستگی بدهکاران بانکی بر مالکیت بانک بر عین مرهونه
بند پانزدهم)؛ طرح دعوای متقابل در مرحله واخواهی
بند شانزدهم)؛ طرح هم‌زمان دعوی «ابطال اجرائیه» با «ابطال سند انتقال اجرایی» و «مطالبه بهای روز مال تلف‌شده»
بند هفدهم)؛ طرح هم‌زمان دعوی «ابطال اجرائیه» و «الزام به فک رهن»
بند هجدهم)؛ طرح دعوی؛ «ابطال اجرائیه» به سبب صدور بخشنامه خلاف قانون در اجرای ثبت
بند نوزدهم)؛ دعوی؛ «الزام به تنظیم سند رسمی انتقال نسبت به ملک در رهن توسط ثالث»
بند بیستم)؛ دعوی؛ «الزام خوانده به پرداخت حقوق مرتهن به‌جای دعوی الزام به فک رهن»
بند بیست‌ویکم)؛ طرح دعوی؛ «الزام خوانده به فک رهن با وجود وثایق دیگر برای دین مربوط به تسهیلات»
بند بیست‌و‌دوم)؛ اعتبار انعقاد عقد رهن بین دائن و غیر مدیون
بند بیست‌و‌سوم)؛ دعوی«الزام به تنظیم سند رسمی انتقال نسبت به ملک در رهن توسط مرتهن»
بند بیست‌و‌چهارم)؛ عدم قابلیت صدور قرار اناطه دادگاه به مرجع غیرقضایی
بند بیست‌و‌پنجم)؛ مواردی که ثالث نسبت به مال توقیف شده ادعای حق نماید
بند بیست‌وششم)؛ تطبیق اعتراض ثالث اجرایی با اعتراض ثالث ثبتی
بند بیست‌وهفتم)؛ آثار دعوای «ابطال اجرائیه»
بند بیست‌وهشتم)؛ شمول اعتبار امر مختومه در دعوای «ابطال اجرائیه»
بند بیست‌و‌نهم)؛ اثر واخواهی احدی از محکوم‌علیهم بر دادنامه معترض عنه
بند سی‌ام)؛ حقوق بانک بعد از ابطال اجرائیه به‌واسطه حکم قطعی دادگاه
فهرست منابع

موضوع کتاب

ازآنجایی که حقوق بانکی، به بررسی مجموعه قواعد حاکم بر ساختار و فعالیت بانک ها و مؤسسات اعتباری می پردازد ، مسائل بسیار گسترده ای را دربرمیگیرد. در این میان؛ هم بازیگران حقوق بانکی (اعم از تسهیالت گیرنده، راهن، ضامن و اشخاص ثالث)، متعدند و هم قواعد حاکم بر آنها گسترده و وسیعاند. نوشتار حاضر که در چند بخش تهیه گردیده؛ تلاش شده است تا یکی از پرچالش ترین مباحث مربوط به اسناد رهنی و سیر تشریفات تملک بانک ها در راستای اعمال مواد 33 و 34  اصلاحی قانون ثبت مصوب 1351 و اصلاحی سال 1386؛ ماده 19 قانون رفع موانع تولید و ماده 19 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور 1396/02/01 و ماده (8)آیین نامه؛ «نحوه واگذاری دارایی های غیر ضرور و اماکن رفاهی بانک ها موضوع تصویب نامه شماره /1۷5043ت 436 هـ مورخ /30 /10 1386 هیئت محترم وزیران» و اصلاحیه های بعدی آن، مورد تجزیه وتحلیل قرار گیر د و در این خصوص به عکس العمل و واکنش مشتریان در قالب دعاوی حقوقی نظیر؛ شکایت از عملیات اجرای ثبت، شکایت از دستور اجرا، درخواست توقیف عملیات اجرایی و نحوه طرح دعوی صحیح در محاکم با تأکید بر رویه های ثبتی اعم از اجرای ثبت، هیئت نظارت و شورای عالی ثبت و همچنین رویه قضایی موجود با تکیه بر آرای صادره و نظریات مشورتی مورد بررسی و تأکید قرار گرفته است.

 

مخاطبین این کتاب چه کسانی هستند

مخاطبین مجموعه پیش رو؛ قضات و وکلا و وکارشناسان رسمی دادگستری و عموم علاقه مندان در حوزه ارز، مباحث مربوط به تعهدات ارزی و مابه التفاوت نرخ ارز و وارد کنندگان و صادرکنندگان می باشند.

 

نظریاتی متفاوت و نگاهی جدید

نویسنده در این کتا به یکی از پرچالش ترین مباحث مربوط به اسناد رهنی و سیر تشریفات تملک بانک ها در راستای اعمال مواد 33 و 34 اصلاحی قانون ثبت مصوب 1351 و اصلاحی سال 1386 و سایر قوانین مرتبط مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

 

قسمتی از کتاب

در ذینفع بودن مدیون اصلی برای طرح دعوی ابطال اجرائیه با اسباب موجه قانونی، برابر بند 4 ماده 51 قانون آیین دادرسی مدنی تردیدی وجود ندارد. امّا بحث اصلی بر سر آن است که اگر طراح دعوی؛ حسب مورد ضامن یا راهن باشد در ذینفعی وی تردید حاصل میگردد. چراکه؛ از یک طرف برابر ماده 709 قانون مدنی که مقرر گردیده؛ «.ضامن حق رجوع به مضمون عنه ندارد مگر بعد از ادای دین، ولی میتواند درصورتیکه مضمونعنه ملتزم شده باشد که در مدت معینی برائت او را تحصیل نماید و مدت مزبور هم منقضی شده باشد، رجوع کند.» هیئت عمومی دیوان در رأی اصراری شماره 128 مورخ 1347/08/15 اینچنین آورده است؛ «.. نظر به اینکه به صراحت ماده 1 قانون 1322/06/27 مربوط به اجرای اسناد رسمی؛ »هرکس دستور اجرای اسناد رسمی را مخالف با مفاد سند یا مخالف قانون دانسته یا از هر جهت دیگری، شکایت از دستور اجرای سند رسمی داشته باشد، میتواند به ترتیب مقرر در قانون آیین دادرسی مدنی اقامه دعوا نماید» و نظر به اینکه در فرض پرداخت اجرائیه از ناحیه ضامن، وفق صریح ماده 709 قانون مدنی، نامبرده حق مراجعه به مضمون عنه و مطالبه وجه پرداختی را دارد و با توجه به اطلاق و عموم عبارت ماده اول از قانون شهریور 1322 که با کلمه «  هر کس» شروع شده، استدلال دادگاه به اینکه چون اجرائیه علیه ضامن صادر شده، مضمون عنه نمیتواند بطالن آن را بخواهد، مخالف صریح ماده مزبور و ماده 709 قانون مدنی است… .« دراینخصوص باید گفت؛ کلمه »هر کس« در ماده یک قانون اصالح برخی از مواد قانون ثبت اشاره به مدیون اصلی و راهن و ضامن دارد؛ بنابراین؛ از این واژه نباید برداشت دیگری گردد و حمل بر اشخاص ثالثی که نه در قرارداد و نه در دعوی، نفعی عایدشان نمیگردد، شود. نکته دیگر آنکه؛ اشاره درست هیئت عمومی دیوان به ذینفعی مضمون عنه در طرح خواسته ابطال اجرائیه است، چون بهر تقدیر؛ ضامن با لحاظ ماده 709 در صورت رجوع به مضمون عنه، میبایستی وجه پرداختی را از مدیون مورد مطالبه قرار دهد و حال که مضمون عنه دستور اجرای اسناد رسمی را مخالف با مفاد سند یا مخالف قانون دانسته یا ازهرجهت دیگری، شکایت از دستور اجرای سند رسمی را دارد، چرا وی را ذینفع در دعوی ندانیم؟ امّا باید در نظر داشت در دعوی؛ « ابطال اجرائیه» صرفنظر از ماده 709 قانون مدنی، ضامن ذینفع در دعوی خواهد بود، چراکه ماهیت رسیدگی به چنین دعوایی اقتضای آن دارد که مطالبه وجه تسهیالت از جانب بانک بر مبنای قوانین و مقررات و بخشنامه های بانک مرکزی و مصوبات شورای پول و اعتبار باشد تا مبانی مطالبه وجه تسهیلات را فراهم نماید. اداره حقوقی دادگستری طی نظریه شماره 868/1400/7 در پرونده: 868-155-1400 ح مورخ 1400/10/28 در پی استعالمی بدین شرح؛ »شخص«الف» از بانکی وام دریافت میدارد و شخص «ب» با وثیقه گذاری و ترهین ملک خود از شخص «الف» ضمانت میکند؛ به جهت عدم پرداخت اقساط از سوی شخص «الف» به بانک مرتهن، بانک از طریق اجرای ثبت و طی فرایند قانونی مبادرت به تملک ملک شخص «ب» میکند، آیا شخص «ب»که در قرارداد تسهیلات بانکی فقط راهن بوده و در قرارداد اصلی سمتی ندارد، میتواند با طرح دعوی بطالن و ابطال قرارداد را به جهت عدم رعایت قوانین و آییننامه های بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار را درخواست کند؟« اینچنین پاسخ دادهاند؛ »در فرض سؤال که در نتیجه عدم پرداخت اقساط بانکی از سوی دریافت کننده تسهیلات ، بانک از طریق اجرای ثبت مبادرت به تملک ملک راهن کرده است؛ راهن هرچند طرف اصلی در قرارداد اعطای تسهیالت نبوده است؛ امّا به سبب تعهداتی که در نتیجه ضمانت بر عهده گرفته است و به لحاظ ذینفع بودن در اعالم بطالن شرط راجع به سود مازاد بر مصوبات بانک مرکزی، میتواند در حدود رأی وحدت رویه شماره 794 مورخ 1399/5/21 هیئت عمومی دیوان عالی کشور، دعوای اعالم بطالن سود مازاد بر مصوبات یاد شده و استرداد مازاد دریافتی از خود را مطرح کند.»

1 دیدگاه برای مباحث کاربردی حقوق دعاوی بانکی

  1. نظافتیان

    سلام
    فهرست مطالب کتاب را اجماۀا مطالعه کردم.مطالب جالب ودر عین حال کاربردی است.
    موفق باشید
    نظافتیان

دیدگاه خود را بنویسید
keyboard_arrow_up