موضوع کتاب بهرهبرداری معقول و منصفانه از منابع آبی مشترک چیست؟
یکی از اصول مهم و اساسی حقوق بین الملل منابع طبیعی و مشترک از جمله آب، اصل “بهره برداری معقول و منصفانه” بوده که به موجب این اصل، هر دولت ساحلی، مشمول سهمی معقول و منصفانه در استفاده سودمند از منابع آبی مشترک است. اصل مذکور، نقش مهمی را در کاربردی نمودن حقوق بین الملل آب ایفا می کند و تکمیل کننده سایر اصولی حقوقی مطرح در این گرایش از حقوق بین الملل است.
حقوق بین الملل آب با محوریت اصل بهره برداری معقول و منصفانه قادر است چشم اندازی از شکل گیری روند صحیح مدیریت منابع آبی مشترک و حل و فصل اختلافات ناشی از آن را برای دولت های ایران، ترکیه، عراق و سوریه پدید آورد. این کتاب به تبیین جایگاه اصل بهره برداری معقول و منصفانه از منابع آبی مشترك در حفظ صلح و امنیت بین المللی با تاکید بر بهره برداری از سد ایلیسو می پردازد.
مخاطب این کتاب چه کسانی هستند؟
کتاب «بهرهبرداری معقول و منصفانه از منابع آبی مشترک» منبعی تخصصی برای دانشجویان و پژوهشگران حقوق بینالملل، بهویژه در حوزه‌های حقوق بینالملل آب و حقوق محیط زیست است.
قسمتی از کتاب
پروژه آناتولی جنوب شرقی (گاپ) طرحی عمرانی است که بر مبنای آن دولت ترکیه مجموعه‌ای از سد و نیروگاه برقابی را بر بخش بالایی رودخانه‌های دجله و فرات که از کوه‌های آناتولی مرکزی سرچشمه می‌گیرند و از جنوب شرقی آن کشور به سوی سوریه و عراق روان می‌شوند، ایجاد نموده است.
در این طرح، ساخت و بهره برداری از دو سد بزرگ آتاتورک و ایلیسو که به ترتیب بر روی رودهای فرات و دجله احداث گردیده اند، چالش های فراوانی را در منطقه رقم زده و پیامدهای مخرب زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی پروژه آناتولی جنوب شرقی (گاپ) برای خاورمیانه و به ویژه ایران به همراه داشته است. بادرنظر گرفتن بحران مدیریت منابع آبی مشترک و براساس اصول و قواعد حقوق بین الملل آب، حاكميت هر يك از كشورهاي همجوار منابع موردنظر، محدود به وارد نكردن خسارت به دولت ساحلي ديگر است و هيچ يك از دولت های ساحلي حق ندارند از منبع آبی مشترک بدون مشورت با دولت های مجاور به طريقي استفاده كنند كه موجب وارد آمدن خسارت به منافع دولت های مذكور گردد.
در این راستا، اصل بهره برداری معقول و منصفانه که در اسناد حقوق بین الملل آب، همچون قواعد هلسینکی، قواعد برلین، کنوانسیون هلسینکی 1992 و کنوانسیون راجع به حقوق استفاده های غیرکشتیرانی از آبراه های بین المللی1997 و همچنین رویه قضایی و داوری بین-المللی، جایگاهی ممتاز دارد، می تواند با فراهم سازی بستر مناسب جهت همکاری میان دولت های همجوار منابع آبی مشترک، چارچوب حقوقی لازم را برای مدیریت پایدار منابع مذکور پدید آورد.
نظریاتی متفاوت و نگاهی جدید
پژوهش های ارزشمندی در حوزه حقوق بین الملل آب و منابع طبیعی مشترک و جوانب گوناگون آن از سوی اندیشمندان حقوقی کشور به انجام رسیده است، باوجود این اثر مستقلی در ادبیات حقوقی فارسی به مفهوم و قلمرو اصل بهره برداری معقول و منصفانه(به عنوان یکی از مهم ترین اصول حقوق بین الملل آب) با تاکید بر پروژه ساخت و بهره برداری از سد ایلیسو، اختصاص نیافته است.
این در حالی است که با توجه به اهمیت این سد که بر روی رود دجله احداث گردیده و اهمیت حوضه رود دجله برای ایران، اختصاص یافتن اثری مستقل به این موضوع و بررسی راهبردهای حقوقی پیشنهادی برای ایران به منظور چگونگی مواجه شدن با پیامدهای مخرب ناشی از بهره برداری از سد ایلیسو، ضرورت داشت. به همین دلیل، این کتاب درصدد است تا با تبیین مفهوم و قلمرو اصل بهره برداری معقول و منصفانه و با تاکید بر جایگاه قاعده حقوق بین الملل عرفی آن، به بررسی تبعات و پیامدهای ناشی از بهره برداری از سد ایلیسو بپردازد و راهبردهای حقوقی به منظور مواجه شدن با پیامدهای مخرب موردنظر را برای ایران پیشنهاد نماید
انتشارات: پژوهشکده حقوقی شهردانش
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.