سخن ناشر

فهرست اختصاری مطالب

مقدمه

بخش اول: کلیات

گفتار اول)؛ ارز، تعهد ارزی و ویژگی‌های تعهدات ارزی

بند اول)؛ ارز

بند دوم)؛ تعهد ارزی

بند سوم)؛ ویژگی‌های تعهدات ارزی

گفتار دوم)؛ رفع تعهدات ارزی ایفا نشده و تخلفات ارزی واردکنندگان

بند اول)؛ رفع تعهدات ارزی ایفا نشده

بند دوم)؛ تخلفات ارزی واردکنندگان

بخش دوم: موارد شمولیت اخذ مابه‌التفاوت نرخ ارز از واردکنندگان

گفتار اول)؛ ضرورت و لزوم انطباق قراردادهای بانکی با قوانین؛ آئین‌نامه‌ها و بخشنامه‌های بانک مرکزی

گفتار دوم)؛ موارد شمولیت اخذ مابه‌التفاوت نرخ ارز از واردکنندگان در مجموعه مقررات ارزی

گفتار سوم)؛ موارد شمولیت اخذ مابه‌التفاوت نرخ ارز از واردکنندگان بر اساس مصوبات هیأت وزیران

بند اول)؛ مصوبه هیأت وزیران به شماره ۶۳۷۹۳.ت ۵۵۶۳۳ ه مورخ 16/5/1397 با اصلاحات بعدی

بند دوم)؛ تصویب‌نامه هیأت وزیران در خصوص اصلاح مصوبه شماره 61129/ت 55056 هـ مورخ 28/11/1397

بند سوم)؛ تصويب‌نامه شماره 130969. ت 58017 در خصوص تأمین ارز بابت اعتبارات اسنادي بازتامين (ريفاينانس) مورخ 1399,11,08 هیأت وزیران

گفتار چهارم)؛ موارد شمولیت اخذ مابه‌التفاوت نرخ ارز از واردکنندگان بر اساس بخشنامه‌های بانک مرکزی

بند اول)؛ بخشنامه ۹۷/۱۸۸۹۳۱ مورخ 03/06/97 بانک مرکزی

بند دوم)؛ بخشنامه شماره 97.451869 مورخ 20/12/97 بانک مرکزی

بند سوم)؛ بخشنامه شماره 58878/98 مورخ 25/02/1398 بانک مرکزی

بند چهارم)؛ بخشنامه 80661 مورخ 12/03/1398 بانک مرکزی

بند پنجم)؛ بخشنامه شماره 100186/98 مورخ 28/03/1398 بانک مرکزی

بند ششم)؛ بخشنامه شماره 136690/98 مورخ 25/04/1398 بانک مرکزی

بند هفتم)؛ بخشنامه 161093/98 مورخ 13/05/98 بانک مرکزی

بند هشتم)؛ بخشنامه 106290/99 مورخ 12/04/99 بانک مرکزی

اول)؛ چگونگی دریافت مابه‌التفاوت قطعی نرخ ارز به طور قطعی به میزان ۴۸۰۰۰ ریال به ازای هر دلار منوط به ترخیص کالا تا پایان سال ۱۳۹۸

دوم)؛ چگونگی دریافت مابه‌التفاوت قطعی نرخ ارز کالاهای گوشت قرمز، حبوبات، چای و کاغذ از ابتدای سال ۱۳۹۹

سوم)؛ چگونگی دریافت مابه‌التفاوت قطعی در صورت تغییر گروه کالایی تا پایان سال ۱۳۹۸ و عدم ترخیص کالا به دلیل فورس ماژور

چهارم)؛ چگونگی دریافت مابه‌التفاوت قطعی در خصوص تعرفه‌های شماره‌های 7 و 8 مربوط به ـ وزارت جهاد کشاورزی و ترخیص کالا از 20/01/99

پنجم)؛ چگونگی دریافت مابه‌التفاوت قطعی در خصوص تعرفه‌های شماره 7 مربوط به ـ وزارت جهاد کشاورزی و در صورت ترخیص کالا تا 31/04/1399

ششم)؛ چگونگی دریافت مابه‌التفاوت قطعی در خصوص کالاهای شکر و برنج

هفتم)؛ شمول استثنا از پرداخت مابه‌التفاوت نرخ ارز کالاهای برنج و شکر

گفتار پنجم)؛ بخشنامه 369885/99 مورخ 18/11/99 بانک مرکزی

گفتار ششم)؛ بخشنامه 394815/9 مورخ 09/12/1399 بانک مرکزی

گفتار هفتم)؛ بخشنامه شماره 416472/99 مورخ 25/12/1399 بانک مرکزی

اول)؛ صدور اعلامیه تأمین ارز و یا رفع تعهد ارزی و آزادسازی وثایق واردکنندگان دارو و تجهیزات پزشکی بدون اخذ مابه‌التفاوت نرخ ارز بابت تغییر گروه کالایی

دوم)؛ رفع تعهد ارزی و آزادسازی وثائق واردکنندگان حبوبات و چای و اخذ مابه‌التفاوت نرخ ارز بابت تغییر گروه کالایی

بخش سوم: عدم شمولیت بخشنامه‌های بانک مرکزی در خصوص اخذ مابه‌التفاوت نرخ ارز در فرض عدم اخذ تعهد از مشتریان بانک‌ها در آرای هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

بخش چهارم: مواعد ارائه اسناد حمل و پروانه گمرکی و …

گفتار اول)؛ تعیین مواعد ارائه اسناد حمل و پروانه گمرکی و … در قوانین موضوعه

گفتار دوم)؛ مواعد در قانون متمم قانون تفتیش اسعار خارجی ‌مصوب 31 تیر ماه 1309 شمسی

گفتار سوم)؛ مواعد در قانون راجع به معاملات اسعار خارجی ‌مصوب 10 اسفند ماه 1314

گفتار چهارم)؛ مواعد در ماده 31 آئین‌نامه اجرایی قانون واگذاری معاملات ارزی به بانک ملی مصوب 1337,01,30

گفتار پنجم)؛ مواعد در بخشنامه شماره 1869/456/97 مورخ 18/12/97 بانک مرکزی

گفتار ششم)؛ مواعد در بخشنامه شماره 275036/99 مورخ 28/08/1399 بانک مرکزی

گفتار هفتم)؛ مواعد در بخشنامه شماره 308914/99 مورخ 29/09/99 بانک مرکزی

گفتار هشتم)؛ مواعد در بخشنامه 394815/9 مورخ 09/12/1399 بانک مرکزی

بند اول)؛ مهلت انتقال ارز و نحوه برگشت ارزهای انتقال نیافته

بند دوم)؛ مهلت ارائه اسناد حمل حواله‌های ارزی

بند سوم)؛ مهلت ارائه پروانه گمرکی ورود و ترخیص قطعی کالا

بند چهارم)؛ ارزهای تأمین شده از طریق بازار ثانویه (در سامانه نظام یکپارچه معاملات ارزی (نیما)، ارز حاصل از صادرات خود، ارز حاصل از صادرات دیگران/تهاتر، منابع ارزی دیگران و منابع ارزی واردکننده)

بند پنجم)؛ مهلت ارائه اسناد حمل حواله‌های ارزی

بند ششم)؛ مهلت ارائه پروانه گمرکی ورود و ترخیص قطعی کالا

بند هفتم)؛ مهلت ورود کالاها از محل حواله‌های ارزی صادره

بند هشتم)؛ مهلت ارائه اسناد حمل حواله‌های ارزی

بند نهم)؛ مهلت ارائه اسناد حمل حواله‌های ارزی صادر شده به منظور واردات ماشین‌آلات و تجهیزات خطوط تولید

بخش پنجم: موارد معافیت از پرداخت مابه‌التفاوت نرخ ارز در بخشنامه‌های بانک مرکزی

گفتار اول)؛ موارد معافیت از پرداخت مابه‌التفاوت نرخ ارز (بخشنامه 106290/99 مورخ 12/04/99 بانک مرکزی (تعیین مابه‌التفاوت قطعی)

بند اول)؛ شمول استثنا از پرداخت مابه‌التفاوت نرخ ارز در خصوص تعرفه‌های شماره 7 مربوط به وزارت جهاد کشاورزی و در صورت ترخیص کالا تا 31/04/1399

بند دوم)؛ شمول استثناء از پرداخت مابه‌التفاوت نرخ ارز در خصوص کالاهای شکر و برنج

بند سوم)؛ شمول استثنا از پرداخت مابه‌التفاوت نرخ ارز کالاهای برنج و شکر

گفتار دوم)؛ موارد معافیت از پرداخت مابه‌التفاوت نرخ ارز (بخشنامه 369885/99 مورخ 18/11/99 بانک مرکزی)

گفتار سوم)؛ موارد معافیت از پرداخت مابه‌التفاوت نرخ ارز (بخشنامه 394815/99 مورخ 09/12/1399 بانک مرکزی)

گفتار چهارم)؛ موارد معافیت از پرداخت مابه‌التفاوت نرخ ارز (بخشنامه شماره 416472/99 مورخ 25/12/1399 بانک مرکزی)

بند اول)؛ صدور اعلامیه تأمین ارز و یا رفع تعهد ارزی و آزادسازی وثایق واردکنندگان دارو و تجهیزات پزشکی بدون اخذ مابه‌التفاوت نرخ ارز بابت تغییر گروه کالایی

بند دوم)؛ رفع تعهد ارزی و آزادسازی وثایق واردکنندگان حبوبات و چای و اخذ مابه‌التفاوت نرخ ارز بابت تغییر گروه کالایی

گفتار پنجم)؛ موارد معافیت از پرداخت مابه‌التفاوت نرخ ارز (بخشنامه شماره 110416/00 مورخ 14/04/1400 بانک مرکزی)

بند اول)؛ معافیت از پرداخت مابه‌التفاوت نرخ ارز در صورت تأمین ارز از محل صادرات خود واردکننده و منوط به ارائه اسناد حمل

بند دوم)؛ معافیت از پرداخت مابه‌التفاوت نرخ ارز در صورت تأمین ارز از محل منابع ارزی واردکننده

بند سوم)؛ معافیت از پرداخت مابه‌التفاوت نرخ ارز درصورتی‌که واحدهای تولیدی/ تجاری که دارای قرارداد تأمین کالا با شرکت‌ها، سازمان‌ها و دستگاه‌های دولتی باشند

گفتار ششم)؛ موارد معافیت از پرداخت مابه‌التفاوت نرخ ارز (بخشنامه شماره 00/304839 مورخ 18/10/1400 بانک مرکزی)

بخش ششم: موارد معافیت پرداخت مابه‌التفاوت نرخ ارز در مصوبات هیأت وزیران

گفتار اول)؛ موارد معافیت از پرداخت مابه‌التفاوت نرخ ارز (تصویب‌نامه شماره 130969.ت 58017 در خصوص تأمین ارز بابت اعتبارات اسنادي بازتأمين (ريفاينانس) مصوب 8/11/1399)

گفتار دوم)؛ بند 5 مصوبه شماره 63793/ت55633 ه مورخ 16/05/97 هیأت وزیران در خصوص معافیت از پرداخت مابه‌التفاوت نرخ ارز

گفتار سوم)؛ اصلاح بند 5 مصوبه شماره 63793/ت55633 ه مورخ 16/05/97 هیأت وزیران در مورخ 24/05/1397

بند اول)؛ اهم تفاوت‌های دو مصوبه (قبل از اصلاح و بعد از اصلاح)

بند دوم)؛ بند 8 قسمت «ج» بخشنامه شماره 394815/99 مورخ 09/12/1399 بانک مرکزی

بخش هفتم: اعطای مهلت جهت واردات کالا و ارائه اسناد حمل برای واردکنندگان به دلایل قوه قاهره

گفتار اول)؛ علل و توجیهات واردکنندگان از عدم پرداخت مابه‌التفاوت نرخ ارز

گفتار دوم)؛ علل موجه عدم ورود کالا و عدم ارائه اسناد حمل در مواعد مقرر با طرح موضوع در کمیته موارد خاص تعهدات ارزی

گفتار سوم)؛ دلایل توجیهی عدم ورود کالا و عدم ارائه اسناد حمل در مواعد مقرر برابر بخشنامه شماره 110416/00 مورخ 14/04/1400 بانک مرکزی

بند اول)؛ مسدود شدن وجوه حواله‌های ارزی صادره به دلیل مشکلات ناشی از تحریم و انسداد حساب‌ها

بند دوم)؛ عدم امکان واردات کالا و ارائه اسناد حمـل مربوطه در مهلت مقـرر به‌واسطه بروز جرایم کیفری

گفتار چهارم)؛ مصوبه کمیته اقدام ارزی در خصوص علل موجه عدم ایفای تعهدات ارزی صادرکنندگان

گفتار پنجم)؛ عدم ترخیص کالا به‌واسطه بروز تحریم، مشکلات لجستیک مرتبط با بیماری کرونا و بسته شدن مرزها و یا فرودگاه‌ها (بخشنامه 106290/99 مورخ 12/04/99 بانک مرکزی)

گفتار ششم)؛ عدم رفع تعهد ارزی به‌واسطه قوه قاهره به موجب تبصره ۶ ماده 2 مکرر قانون قاچاق کالا و ارز اصلاحی مورخ 10/11/1400

گفتار هفتم)؛ اعمال محرومیت‌های مقرر برای واردکننده بر اساس مصوبات هیأت وزیران و بانک مرکزی

گفتار هشتم)؛ اقامه دعوی واردکننده به طرفیت فروشنده خارجی

بند اول)؛ طرح شکایت کیفری نظیر کلاهبرداری و تحصیل مال نامشروع علیه فروشنده خارجی

بند دوم)؛ صدور دستور‌ توسط مراجع قضایی کشور (مبنی ‌بر تأیید کلاهبرداری از واردکننده) از مراجع کیفری

بند سوم)؛ طرح دعوی و نحوه دفاع بانک به طرفیت واردکننده

بند چهارم)؛ تقاضای صدور دستور موقت واردکننده از دادگاه حقوقی

بند پنجم)؛ نحوه اخذ تأمین از متقاضی دستور موقت

بند ششم)؛ تأثیر دستور موقت صادره بر روند رسیدگی در مرجع تعزیرات

بخش هشتم: اقدامات حقوقی واردکننده بطرفیت بانک

گفتار اول)؛ شرایط اقامه دعوی

بند اول)؛ طرفین دعوی در دعوای رفع تعهد ارزی

1-خواهان دعوی

2-ذی‌نفع بودن خواهان در دعوی

3-خوانده دعوی

بند دوم)؛ خواسته (ها) در دعوای رفع تعهد ارزی

بند سوم)؛ دلایل و منضمات دادخواست

گفتار دوم)؛ نکاتی مورد توجه در متن دادخواست و لایحه دفاعیه

گفتار سوم)؛ ارجاع امر به کارشناس

بخش نهم: مراجع صلاحیت‌دار؛ نحوه رسیدگی و ضمانت اجراهای تخلف واردکنندگان و صادرکنندگان در قبال ارز و خدمات دولتی

گفتار اول )؛ مرجع صالح رسیدگی به تخلفات عدم رفع تعهد ارزی

گفتار دوم)؛ حدود اختیارات شعب تعزیرات حکومتی در رسیدگی به پرونده‌های قاچاق کالا و ارز

گفتار سوم)؛ ضمانت اجراهای تخلف واردکنندگان و صادرکنندگان در قبال ارز و خدمات دولتی در قانون تعزیرات حکومتی مصوب 23/12/1367 مجمع تشخیص مصلحت نظام

گفتار چهارم)؛ ضمانت اجراهای تخلف واردکنندگان و صادرکنندگان در قبال ارز و خدمات دولتی در قانون قاچاق کالا و ارز اصلاحی مورخ 10/11/1400

گفتار پنجم)؛ ضمانت اجراهای تخلف صادرکنندگان در قبال ارز و خدمات دولتی

بند اول)؛ عدم رفع تعهد ارزی بر اساس ماده 10 قانون تعزیرات حکومتی تا مبلغ صد میلیارد ریال

بند دوم)؛ عدم رفع تعهد ارزی بر اساس ماده 10 قانون تعزیرات حکومتی بیش از مبلغ صد میلیارد ریال

بند سوم)؛ رفع تعهد ارزی با استفاده از اسناد جعلی یا خلاف واقع، بیش‌بود ارزش اظهاری کالا و مغایرت در کالاهای اظهارشده

بند چهارم)؛ ضمانت اجراهای تخلف واردکنندگان در قبال ارز و خدمات دولتی

بند پنجم)؛ مستثتنی نمودن موارد و مصادیق شمول ماده 2 قانون مکرر توسط شورای عالی امنیت ملی

بند ششم)؛ ضمانت اجراهای قابل اعمال توسط سازمان‌ها و نهادهای مرتبط با امر تجارت

گفتار ششم)؛ تجدیدنظرخواهی آرای صادره از شعب تعزیرات حکومتی در مورد پرونده‌های قاچاق کالا و ارز

بند اول)؛ موارد تجدیدنظرخواهی توسط رئیس سازمان تعزیرات حکومتی

بند دوم)؛ موارد قابل اعتراض توسط دادستان، ستاد، دستگاه کاشف، ضابط و دستگاه مأمور وصول درآمدهای دولت

بند سوم)؛ موارد تجویز اعاده دادرسی توسط رئیس قوه قضاییه

بند چهارم)؛ عدم قابلیت طرح پرونده‌های اعتراضی در دیوان عدالت اداری

گفتار هفتم)؛ تأثیر حکم برائت صادره از سازمان تعزیرات بر تعهدات ارزی واردکنندگان

گفتار هشتم)؛ ارفاقات قانونی به منظور کاهش مجازات

بند اول)؛ تسلیم به رأی صادره بدوی سازمان تعزیرات (تخفیف مجازات)

بند دوم)؛ پرداخت جزای نقدی ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ احضاریه قاضی اجرای احکام

گفتار نهم)؛ صدور قرار اناطه در شعبه رسیدگی بدوی تعزیرات

فهرست منابع