• نام نویسنده:  میثم غلامی، سید محمد جواد ساداتی، عبدالرضا جوان جعفری بجنوردی
• نام مجله : پژوهشهای حقوق جزا و جرم شناسی
• دوره ـ شماره: دوره 11، شماره 21، شهریور 1402
• دانلود اصل مقاله
  
• گوینده : زهرا شیبانی
• چکیده: از مباحث مهم حقوق کیفری، موضوع ادله اثبات دعوا است؛ چراکه با توجه به اصل برائت، مجازات‌کردن افراد مستلزم اثبات رفتار خلاف قانون از طریق ارائه ادله است. در میان ادله، اقرار دارای اوصاف و شاخص‌‌های منحصربه‌فردی است که در تمام نظام‌هاى حقوقى، از حیث توان اثباتى، نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. اهمیت جایگاه اقرار در نظام تقنینی ایران به حدی است که از آن با تعابیر خاصى نظیر ملکه دلایل و سید‌البینات یاد می‌‌کنند. به همین دلیل، علاوه‌بر اهمیت ضرورت مطالعه‌‌ عمیق آن، می‌‌توان از منظرهای گوناگون علمی و روش‌شناختی نیز به آن نگریست و آن را از نگاه اندیشمندان و نظریه‌‌پردازان موردارزیابی قرار داد. نظریه عقلانیت ماکس وبر از جمله نظریات جامعه‌‌شناسی است که در حوزه حقوق و به‌ویژه قانون‌گذاری تأثیرگذار بوده است. این نظریه بر اداره امور براساس معیارهای علمی، ملموس، منطقی، قابل‌محاسبه و قابل پیش‌‌بینی تأکید می‌‌کند. در مقاله حاضر، تلاش بر آن است که با روشی توصیفی ـ تحلیلی به ارزیابی اقرار از منظر نظریه عقلانیت ماکس وبر پرداخته شود. نتیجه این نوشتار نشان می‌‌دهد اگرچه می‌‌توان جلوه‌‌هایی از عقلانیت را در قواعد مهمی هم‌چون قابل ارزیابی بودن و قابل تجزیه‌‌ بودن اقرار در نظام تقنینی ایران مشاهده نمود، اما در مقابل تعریف قانون‌گذار از اقرار، پذیرش رجوع از اقرار، لزوم اقرار نزد قاضی و تعدد اقرار در برخی جرایم علاوه‌بر این‌که با دو قاعده مذکور منافات دارد، با شاخص‌‌های نظریه عقلانیت ماکس وبر از جمله قابلیت ارزیابی، جامعیت، عینی و ملموس بودن اقرار نیز هم‌سو نیست.