سایر مصوبات
منتشره از تاریخ
1403/04/01 لغایت 1403/04/10
در روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران
دستورالعمل هوشمندسازی و الکترونیکی شدن فرایندها و پرونده‌های قضائی
مصوبات هشتاد و یکمین نشست هیأت مقررات‌زدایی و بهبود محیط کسب و کار
دستورالعمل هوشمندسازی و الکترونیکی شدن فرایندها و پرونده‌های قضائی
منتشره در روزنامه رسمی شماره 23082 – 1403/04/04
شماره ۹۰۰۰/۱۵۸۰۷/۱۰۰ – ۱۴۰۳/۳/۲۹
جناب آقای دکتر اکبرپور
رئیس محترم هیأت‌مدیره و مدیرعامل روزنامه رسمی کشور
روگرفت دستورالعمل شماره ۹۰۰۰/۱۵۷۸۷/۱۰۰ مورخ ۱۴۰۳/۳/۲۹ ریاست محترم قوه‌قضائیه در خصوص “هوشمندسازی و الکترونیکی شدن فرایندها و پرونده‌های قضایی” به منظور درج در روزنامه رسمی به پیوست ایفاد می‌گردد.
مدیرکل دبیرخانه قوه‌قضائیه ـ مسعود ستایشی
شماره ۹۰۰۰/۱۵۷۸۷/۱۰۰ – ۱۴۰۳/۳/۲۹
دستورالعمل هوشمندسازی و الکترونیکی شدن فرایندها و پرونده‌های قضائی
در اجرای بند ۲۶ سیاست‌های کلی برنامه پنج‌ساله هفتم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ابلاغی مقام معظم رهبری، ماده ۳۷ سند امنیت قضائی مصوب سال ۱۳۹۹ و در راستای اجرای سند تحول قضائی به منظور تحقق نظام جامع دادرسی الکترونیکی، “دستورالعمل هوشمندسازی و الکترونیکی شدن فرایندها و پرونده‌های قضائی” به شرح مواد آتی است.
ماده ۱ ـ تعاریف و اختصارات:
الف ـ مرکز: مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه؛
ب ـ مراجع قضائی: واحدهای قضایی دادگستری کل استان و شعب حوزه‌های قضائی، شوراهای حل اختلاف، دیوان عالی کشور، دیوان عدالت اداری، سازمان قضایی نیروهای مسلح و سایر مراجعی که به امور قضائی اشتغال دارند؛
پ ـ اشخاص و مرتبطین پرونده: طرفین دعوا یا شکایت، وکلا یا نمایندگان قانونی یا قائم‌مقام آنها و سایر اشخاصی که در فرایندهای قضائی مداخله دارند از قبیل کارشناس، شاهد و مطلع، کفیل، وثیقه‌گذار؛
ت ـ اوراق پرونده: کلیه اسناد تنظیم‌شده توسط مراجع قضائی، مکاتبات و پیوست‌های آن، که از طرف اشخاص و مرتبطین پرونده یا سایرین ارائه شده است؛
ث ـ پرونده الکترونیکی: مجموعه اسناد قضایی و اطلاعات مربوط به موضوع مطروحه نزد مرجع قضائی که با وسایل الکترونیکی، نوری و یا فناوری‌های نوین با رعایت سازکارهای امنیتی، در سامانه‌های قضائی تولید، ارسال، دریافت، ذخیره یا پردازش میشود؛
ج ـ رقومی‌سازی: فرآیند تبدیل اوراق پرونده و اطلاعات کاغذی به معادل نسخه الکترونیکی آن؛
چ ـ خدمات قضائی: کلیه خدماتی که در رابطه با پرونده‌های مطروحه در قوه‌قضائیه به اشخاص و مرتبطین پرونده ارائه میشود؛
ح ـ دفاتر خدمات: دفاتر خدمات الکترونیک قضائی؛
خ ـ درگاه استعلامات: درگاه الکترونیکی استعلامات قضائی است که امکان استعلام و دریافت پاسخ را از طریق اتصال به سامانه‌های الکترونیکی دستگاه‌های اجرایی فراهم می‌نماید؛
د ـ سامانه‌های قضائی: سامانه‌هایی که توسط مرکز راه‌اندازی شده است، از قبیل سامانه خدمات الکترونیکی قضائی و سمپ؛
ذ ـ فرایندهای قضائی: مجموعه‌ای از اقدامات و تصمیمات مرتبط با دادرسی، اجرای احکام یا سایر امور قضائی که ایجادکننده یک خدمت به مراجعان یا اجرای تکالیف قانونی قوه‌قضائیه است؛
ر ـ امضاء الکترونیکی: عبارت از هر نوع علامت منضم شده یا به نحو الکترونیکی متصل شده به اوراق پرونده است که برای تأیید مفاد سند توسط امضاء‌کننده، مورد استفاده قرار می‌گیرد؛
ز ـ درگاه: محلی برای شروع و پیگیری امور قضائی.
فصل اول: الکترونیکی شدن پرونده‌های قضائی
ماده ۲ ـ با ابلاغ این دستورالعمل، تشکیل پرونده و فرایندهای قضائی، ظرف مدت ۵ سال از تاریخ تصویب این دستورالعمل، به تدریج الکترونیکی شده و جایگزینی کافی و معتبر برای شیوه جاری است.
تبصره ـ در صورت عدم دسترسی یا اختلال فنی در سامانه‌های قضائی، تکالیف مقرر در این ماده به صورت غیر برخط، کاغذی یا سایر روش‌هایی که مرکز فراهم می‌نماید انجام و پس از رفع موانع، سوابق مذکور به پرونده الکترونیکی الحاق میشود.
ماده ۳ ـ فرایند الکترونیکی شدن پرونده‌های قضائی باید به نحوی انجام شود که موجب اختلال در امور نشود. مرکز موظف است ابتدای هر فصل متناسب با زیرساخت‌های فنی و امکانات مورد نیاز، تشکیل پرونده الکترونیکی بر اساس موضوع و مرجع رسیدگی‌کننده را به مراجع قضایی اعلام نماید.
ماده ۴ ـ در صورتی که به جهت الکترونیکی نبودن برخی از مراجع قضائی، تهیه اوراق کاغذی از پرونده الکترونیکی لازم باشد فقط اوراق ضروری و موردنیاز چاپ میشود.
ماده ۵ ـ گزارش‌ها، مکاتبات و استعلامات موضوع ماده ۶۵۲ قانون آیین دادرسی کیفری بین مراجع قضائی با دستگاه‌های اجرایی و ضابطان دادگستری به‌صورت الکترونیکی و برخط در بستر شبکه ملی عدالت انجام میشود.
تبصره ـ در جرائم مشهود پس از انجام اقدامات اولیه توسط ضابطان، پرونده الکترونیکی متعاقب آن به مرجع قضائی ارسال میشود.
ماده ۶ ـ اشخاص و مرتبطین پرونده مکاتبات خود با مراجع قضائی را از طریق دفاتر یا درگاه و با استفاده از سامانه‌های الکترونیکی و مخابراتی انجام می‌دهند.
ماده ۷ ـ امضاء الکترونیکی باید با رعایت تمهیدات امنیتی مطمئن که مرکز فراهم می‌نماید انجام شود.
ماده ۸ ـ چنانچه در فرایندهای قضائی دسترسی به پرونده الکترونیکی مرجع قضائی دیگری ضرورت داشته باشد مرجع رسیدگی‌کننده با اعلام موضوع به مرجع ذی‌ربط، دسترسی به پرونده را درخواست می‌نماید. مرجع مذکور با رعایت طبقه‌بندی اسناد و اطلاعات، دسترسی به تمام یا بخشی از اوراق پرونده را برای مدت متعارف به شعبه متقاضی می‌دهد.
تبصره ـ ارسال پرونده جهت رسیدگی به اموری از قبیل تجدیدنظرخواهی، فرجام‌خواهی یا صدور قرار عدم صلاحیت، به صورت الکترونیکی انجام میشود.
فصل دوم: هوشمندسازی و الکترونیکی شدن فرایندهای قضایی
ماده ۹ ـ به‌منظور افزایش آگاهی مراجعان به قوه‌قضائیه از فرایندهای دادرسی، کاهش طرح دعاوی و شکایاتی که به جهت عدم رعایت تشریفات قانونی یا فقدان دلایل اثباتی به رد دعوا یا شکایت منتهی میشود؛ مرکز در سامانه‌های قضائی این امکان را فراهم می‌نماید که قبل از طرح دعوا یا شکایت راهنمایی و مشاوره هوشمند در مورد تشریفات مربوط به طرح دعوا، مرجع صالح، دلایل اثباتی، فرایندهای قانونی، رویه قضائی، میانگین زمان رسیدگی و شیوه‌های رسیدگی مراجع غیرقضائی، به اشخاص ارائه شود.
ماده ۱۰ ـ در مواردی که درخواست متقاضی صرفاً اعلامی بوده و مستلزم اقدام قضائی نیست، مانند رد ترکه، مراتب در سامانه مربوط ثبت و اطلاعات آن بدون تشکیل پرونده قضائی نگهداری میشود.
ماده ۱۱ ـ در فرایندهای قضائی انجام استعلام یا دریافت اطلاعات موردنیاز به صورت خودکار خواهد بود. چنانچه به تشخیص مرجع رسیدگی‌کننده مکاتبه یا استعلام دیگری ضرورت داشته باشد این اقدام از طریق درگاه استعلامات انجام میشود.
ماده ۱۲ ـ ارجاع پرونده پس از سابقه یابی با رعایت قواعد صلاحیت، تعداد پرونده‌های ارجاع شده یا مرتبط، فعال یا بلاتصدی بودن شعبه و سایر ملاحظات مربوط به آن واحد قضائی که توسط رئیس یا معاون ارجاع در بخش تنظیمات سامانه اعمال شده است به صورت خودکار انجام میشود.
ماده ۱۳ ـ تعیین اوقات و نوبت رسیدگی به پرونده‌ها با رعایت مقررات مربوط، توسط سامانه انجام میشود.
ماده ۱۴ ـ هزینه‌های قانونی از قبیل هزینه دادرسی، حق‌الاجراء، حق‌الزحمه کارشناس، تمبر مالیاتی، خسارت احتمالی و سایر وجوهی که در فرایندهای قضائی دریافت یا پرداخت میشود با استفاده از سامانه‌های قضائی محاسبه و به صورت الکترونیکی و غیرحضوری واریز میشود.
ماده ۱۵ ـ در صورت دسترسی به اطلاعات بانکی اشخاصی که وجهی به‌عنوان محکوم‌به یا سایر عناوین باید به آنان پرداخت شود، مرجع قضائی ترتیبی اتخاذ می‌نماید که انتقال وجه بدون واریز به حساب سپرده، مستقیماً به حساب ذینفع انجام شود.
ماده ۱۶ ـ در نیابت‌های قضائی، مرجع معطی باید پیوست‌های ضروری را به صورت الکترونیکی ارسال یا امکان مشاهده پرونده را برای مرجع مجری نیابت، مجاز نماید.
ماده ۱۷ ـ انجام مکاتبات یا دستورات در خارج از حوزه قضائی که مستلزم اقدام اجرائی از سوی مرجع مخاطب نباشد بدون نیاز به نیابت قضائی، به صورت الکترونیکی انجام میشود.
ماده ۱۸ ـ سامانه‌های قضائی باید به نحوی ارتقاء یابد که با استفاده از فناوری‌های نوین از جمله هوش مصنوعی، با تحلیل اطلاعات ثبت‌شده، تصمیمات سابق و با رعایت مبانی قانونی و اصول حقوقی مربوط به موضوع، توانایی تشخیص و پیشنهاد تصمیم مناسب اعم از اعدادی یا نهائی را داشته باشد.
ماده ۱۹ ـ در اموری از قبیل صدور گواهی حصر وراثت، اجرائیه چک، اجرائیه‌های کارگری، دستور تخلیه، محاسبه دیه و خسارت تأخیر تأدیه، تصمیمات قضائی با استفاده از فناوری‌های نوین و تائید مقام قضائی صالح انجام میشود.
ماده ۲۰ ـ در کلیه فرایندهای قضائی چنانچه انجام اقدامی از قبیل صدور ابلاغیه، مکاتبه، ارسال پیامک، ابقاء یا رفع اثر از تصمیمات یا هرگونه اقدام بعدی ضرورت داشته باشد حتی‌الامکان به صورت خودکار از طریق سامانه انجام میشود.
ماده ۲۱ ـ سامانه‌های قضائی باید به نحوی ارتقاء یابد که با بررسی اطلاعات پایگاه‌های داده، امکان تشخیص ملائت یا عدم تمکن مالی اشخاص پرونده یا مرتبط که اطلاع از آن در فرایندهای قضائی ضرورت دارد به صورت برخط فراهم شود.
ماده ۲۲ ـ در کلیه فرایندهای قضائی چنانچه به‌موجب قانون برای اتخاذ تصمیم یا اقدام، مهلت تعیین شده است، مانند صدور رأی، ابقاء یا فک قرار تأمین، آزادی محکوم‌علیه، انجام رفع نقص، تبادل لوایح و سایر موارد در صورت انقضاء مهلت و عدم اقدام، سامانه‌های قضائی باید به کاربر مربوط و مسئول مستقیم وی هشدار دهند.
ماده ۲۳ ـ گواهی‌های قانونی، از قبیل گواهی طرح دعوا یا قطعیت حکم که امکان صدور آن بر اساس اطلاعات ثبت‌شده در سامانه‌های قضائی و بانک‌های اطلاعاتی وجود دارد به درخواست اشخاص مجاز، توسط سامانه مربوط صادر میشود.
ماده ۲۴ ـ به منظور کاهش اشتباهات و ارتقاء هوشمندسازی فرایندهای قضائی، در صورت تغییر پیشنهاد سامانه توسط کاربر، علت آن ثبت میشود. این تغییرات توسط روسای واحدهای قضائی بررسی و پیشنهاد اصلاحی به مرکز اعلام می‌گردد.
ماده ۲۵ ـ تشکیل جلسات تحقیق و رسیدگی الکترونیکی به ترتیب مقرر در دستورالعمل نحوه تحقیق و رسیدگی با استفاده از سامانه‌های ارتباط الکترونیکی مصوب ۱۳۹۹ انجام میشود.
فصل سوم: خدمات الکترونیک قضایی
ماده ۲۶ ـ مرکز کلیه خدمات قضائی که ارائه آن به‌صورت الکترونیکی یا غیرحضوری به کلیه ایرانیان داخل یا خارج از کشور امکان دارد را شناسایی و با همکاری مراجع ذی‌ربط نسبت به راه‌اندازی آن اقدام می‌نماید.
ماده ۲۷ ـ در مورد اشخاصی که به تشخیص مرکز دارای دانش و توانائی حقوقی کافی باشند و همچنین در اموری که به لحاظ سادگی امکان استفاده از آن برای عموم مردم وجود دارد، خدمات قضائی از طریق خودکاربری یا به‌صورت غیرحضوری ارائه میشود.
ماده ۲۸ ـ مرکز می‌تواند در راستای ارتقاء و توسعه الکترونیکی شدن فرایندها و پرونده‌های قضائی از ظرفیت دفاتر خدمات استفاده نماید.
ماده ۲۹ ـ مرکز موظف است به‌منظور فراهم‌سازی امکان ارائه حداکثری خدمات مرتبط با پذیرش و تشکیل پرونده‌ها در بستر سکوهای (پلتفرم‌های) بخش خصوصی، ضوابط فعالیت و نظارت بر سکوهای بخش خصوصی ارائه‌دهنده خدمات قضایی و مجوز لازم به آنها را تعیین نماید.
فصل چهارم: مقررات عمومی
ماده ۳۰ ـ مرکز به منظور اجرای این دستورالعمل نسبت به فراهم نمودن امکانات و انجام امور زیر اقدام می‌نماید:
الف ـ قابلیت پویش و رقومی‌سازی اوراق کاغذی و الحاق آن به پرونده الکترونیکی با کنترل وضوح و شفافیت اوراق رقومی‌سازی شده؛
ب ـ امکان نگهداری و استفاده از فایل‌های صوتی یا تصویری و سایر ادله الکترونیکی ارائه‌شده به‌عنوان ضمائم و مستندات پرونده؛
پ ـ تأمین تجهیزات موردنیاز از قبیل پویشگر، میکروفن، پد امضاء و اثرانگشت یا سایر تجهیزات زیست‌سنجی؛
ت ـ ثبت و نگهداری اطلاعات مربوط به ورود هر یک از کاربران به پرونده الکترونیکی، تغییرات در پرونده با درج زمان و کاربر تغییردهنده و شناسایی تخلفات احتمالی و دسترسی غیرمجاز به اطلاعات؛
ث ـ امکان سابقه یابی خودکار جهت شناسایی پرونده‌های مرتبط و ادغام پرونده‌ها برای رسیدگی توأمان؛
ج ـ فراهم نمودن تمهیدات امنیتی برای امضای الکترونیکی مطمئن، احراز هویت و احراز اصالت؛
چ ـ قابلیت مرتب نمودن اوراق و نمایش اطلاعات بر اساس تاریخ یا موضوع جهت سهولت دسترسی و مطالعه برای اشخاص مجاز؛
ح ـ امکان مطالعه و دریافت الکترونیکی تمام یا بخشی از اوراق پرونده برای اشخاص مجاز؛
خ ـ امکان استفاده از سامانه‌های قضائی به صورت غیربرخط و تهیه نسخه قابل حمل از پرونده با رعایت سازوکار امنیتی؛
د ـ امکان اطلاع‌رسانی و مشاهده خلاصه پرونده برای اشخاص مجاز؛
ذ ـ ساده‌سازی کاربری سامانه‌های قضائی و ارائه امکانات لازم ازجمله دستیار هوشمند قضائی و نرم‌افزار تبدیل گفتار به متن؛
ر ـ فراهم‌سازی امکان درج اطلاعات و موضوعات لازم‌الاجرای دادنامه‌ها از قبیل میزان محکومیت‌ها و مجازات‌‌ها و مبلغ محکوم‌به در قالب جدول ساخت‌یافته و ماشین‌خوان در دادنامه‌ها؛
ز ـ ایجاد امکان ثبت زمان، مکان، نوع، شیوه و ابزار وقوع جرم و علل ایجاد دعاوی؛
ژ ـ فراهم نمودن امکان نظارت الکترونیکی بر فرایندهای قضائی و اعلام خطاها و اقدامات خلاف مقررات به کاربر؛
س ـ شناسایی و تبدیل فرایندهای قضائی با قابلیت اجراء به شکل الکترونیکی و هوشمند؛
ش ـ هماهنگی با مراجع ذی‌ربط در رفع مشکلات اجرایی این دستورالعمل و تدوین شیوه‌نامه‌های اجرایی مورد نیاز؛
ص ـ ارجاع به کارشناس بر اساس رتبه‌بندی و شاخص‌هایی نظیر صحت، دقت و امتیاز قاضی به نظرات کارشناسی، رعایت مهلت تعیین‌شده، ارائه گزارش در قالب کاربرگ استاندارد، تعداد ارجاعات قضایی و غیرقضایی و میزان تخلفات انتظامی توسط سامانه و بدون مداخله عامل انسانی؛
ض ـ ایجاد سازکار ارتباط مؤثر بین سامانه ابلاغ الکترونیک قضایی با سامانه‌های مراجع حاکمیتی و سکوهای بخش خصوصی به منظور گسترش تنوع دسترسی مردم به ابلاغیه‌های قضایی با رعایت ملاحظات امنیتی و حفظ حریم خصوصی؛
ط ـ فراهم نمودن امکان سپردن تأمین و ضمانت الکترونیکی از قبیل کفالت و تودیع وثیقه با توسعه استفاده از اطلاعات مربوط به اموال و اعتبار اشخاص متقاضی و ایجاد ظرفیت ارزیابی و توقیف وثایق به صورت برخط و غیرحضوری؛
ظ ـ فراهم‌سازی امکان صدور برگ جلب سیار همراه با نیابت سراسری و استعلام برخط و انعکاس نتیجه به مراجع قضایی صادرکننده جلب؛
ع ـ ارتقای سامانه ثبت‌نام الکترونیکی (ثنا) با ثبت شماره تلفن همراه متعلق به شخص؛
غ ـ فراهم نمودن امکان اشتراک‌گذاری دانش و تجربیات قضات؛
ف ـ انجام سایر امور لازم برای اجرای این دستورالعمل.
ماده ۳۱ ـ معاونت راهبردی قوه قضاییه متناسب با توسعه دادرسی الکترونیکی نسبت به ایجاد پست‌های مورد نیاز در مرکز و مراجع قضائی اقدام و معاونت منابع انسانی و امور فرهنگی قوه قضاییه نیز شرح وظایف کارکنان را، متناسب با این دستورالعمل اصلاح می‌نماید.
ماده ۳۲ ـ معاونت منابع انسانی و امور فرهنگی و دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری قوه‌قضائیه حسب مورد نسبت به برنامه‌ریزی و برگزاری دوره‌های آموزشی و واحدهای درسی مرتبط با این دستورالعمل اقدام می‌نمایند.
ماده ۳۳ ـ معاونت مالی، پشتیبانی و امور عمرانی قوه‌قضائیه اعتبارات لازم را برای اجرای این دستورالعمل تأمین و تخصیص می‌نماید.
ماده ۳۴ ـ رئیس مرکز مسئول ارائه گزارش مستمر از میزان پیشرفت و همکاری مراجع ذی‌ربط به رئیس قوه قضاییه می‌باشد.
این دستورالعمل در ۳۴ ماده و ۳ تبصره در تاریخ 1403/03/27 به تصویب رئیس قوه‌قضائیه رسید و از تاریخ ابلاغ لازم‌الاجرا است.
رئیس قوه‌قضائیه ـ غلامحسین محسنی اژیه
نظریه رئیس مجلس شورای اسلامی موضوع صدر ماده واحده و تبصره (۴) الحاقی به “قانون نحوه اجراء اصول هشتاد و پنجم (۸۵) و یکصد و سی و هشتم (۱۳۸) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران”
منتشره در روزنامه رسمی شماره 23082 – 1403/04/04
۱۱۷۰ [این شماره مربوط به ترتیب درج هر نظریه در روزنامه رسمی کشور می‌باشد]
شماره ۱۷۹۲۲/هـ ب ـ ۱۴۰۳/۳/۳۰
جناب آقای دکتر مخبر
سرپرست محترم ریاست جمهوری اسلامی ایران
بازگشت به رونوشت تصویب‌نامه هیأت محترم وزیران به شماره ۲۶۲۳۰/ت ۶۲۱۰۸ هـ مورخ ۱۴۰۳/۰۲/۱۸، موضوع: “اصلاح اساسنامه سازمان‌های مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی”، متعاقب بررسی‌ها و اعلام‌نظر مقدماتی “هیأت بررسی و تطبیق مصوّبات دولت با قوانین” و مستنداً به صدر ماده واحده و تبصره (۴) الحاقی به “قانون نحوه اجراء اصول هشتاد و پنجم (۸۵) و یکصد و سی و هشتم (۱۳۸) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و اصلاحات بعدی” و ماده (۱۰) آیین‌نامه اجرایی آن، مراتب متضمّن اعلام‌نظر قطعی جهت اقدام لازم در مهلت مقرر قانونی و اعلام نتیجه به این‌جانب ابلاغ می‌گردد. بدیهی است پس از انقضای یک هفته مهلت مقرر در قانون، آن بخش از مصوبه که مورد ایراد قرار گرفته است، ملغی‌الاثر خواهد بود.
“نظر به ماده (۶) قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری، صنعتی ـ مصوب ۱۳۷۲ ـ که علاوه‌بر “مدیرعامل، متضمّن پیش‌بینی تعیین و نصب “سرپرست” برای سازمان مناطق نمی‌باشد و این مسئله در رأی قطعی به شماره ۸۰۲۹۵/هـ.ب مورخ 1402/10/06 مورد ایراد قرار گرفته، بنابراین، بند “۱” مصوبه اصلاحی هیأت محترم وزیران که کماکان متضمّن ایراد مزبور می‌باشد، مغایر قانون است.”
رئیس مجلس شورای اسلامی ـ محمدباقر قالیباف
مصوبات هشتاد و یکمین نشست هیأت مقررات‌زدایی و بهبود محیط کسب و کار
منتشره در روزنامه رسمی شماره 23084-1403/04/07
شماره ۸۰/۳۲۶۸۴ – ۱۴۰۳/۲/۲۵
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
وزارت نفت ـ وزارت راه و شهرسازی
وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
وزارت نیرو ـ وزارت جهاد کشاورزی
دبیرخانه هیأت‌عالی نظارت بر سازمان‌های صنفی کشور
سازمان ثبت اسناد و املاک کشور ـ بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
سازمان برنامه و بودجه کشور ـ سازمان حفاظت محیط‌زیست
سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران ـ اتاق تعاون ایران
هیأت مقررات‌زدایی و بهبود محیط کسب و کار که در ادامه این متن از آن به‌عنوان “هیأت” یاد میشود در جلسه مورخ ۱۴۰۳/۱/۲۷، به استناد قانون اصلاح مواد ۱ و ۷ قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی مصوب 1399/11/15 و قانون تسهیل صدور مجوزهای کسب و کار مصوب ۱۴۰۰/۱۲/۲۴، در خصوص موارد زیر اتخاذ تصمیم نمود:
الف ـ تصویب راهنمای دریافت پروانه کسب خرده‌فروشی از طریق دکه‌ها
۱. پروانه کسب “خرده‌فروشی از طریق دکه” متضمن شرایط، مدارک، زمان و هزینه صدور و تمدید آن به تصویب رسید (شناسنامه این مجوز ممهور به مهر دبیرخانه هیأت جزء پیوست لاینفک این مصوبه است).
۲. دبیرخانه هیأت مقررات‌زدایی، مکلف است راهنمای دریافت این مجوز را در درگاه ملی مجوزهای کشور بارگذاری کند و در دسترس عموم قرار دهد و امکان صدور برخط این مجوز را فراهم نماید.
۳. دبیرخانه هیأت‌عالی نظارت بر سازمان‌های صنفی کشور مکلف است درگاه تخصصی برای صدور این مجوز را به درگاه ملی مجوزهای کشور متصل و مجوز مذکور را برای متقاضیان به‌صورت کاملاً الکترونیک و از طریق درگاه ملی مجوزها صادر نماید.
ب ـ اصلاح جزء (۳) بند (ی) مصوبات هفتاد و ششمین نشست هیأت مقررات‌زدایی
۱. مستند بر تبصره (۳) ماده ۷ اصلاحی قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی و به دلیل عدم تمهید صدور “پروانه تخصصی مشاورین املاک و خودرو” در مهلت مقرر توسط سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، حکم جزء (۳) بند (ی) مصوبات هفتادوششمین نشست هیأت به شماره ۸۰/۸۶۳۰۲ مورخ ۱۴۰۲/۵/۱۶ به مدت شش ماه تمدید میشود.
۲. آن دسته از دارندگان “پروانه کسب بنگاه معاملات املاک و خودرو” که پیش از ابلاغ این مصوبه، بدون داشتن “پروانه تخصصی مشاورین املاک و خودرو” پروانه کسب گرفته‌اند؛ مکلف‌اند تا شش ماه پس از ابلاغ این مصوبه، پروانه تخصصی موضوع بند موصوف را از سازمان ثبت اسناد و املاک کشور دریافت کنند. سازمان ثبت اسناد و املاک کشور مکلف است درگاه تخصصی صدور “پروانه تخصصی مشاورین املاک و خودرو” را نهایتاً طی یک ماه فعال و این مجوز را (که در جلسه ۷۶ هیأت مقررات‌زدایی به تصویب رسیده)، به‌صورت برخط صادر نماید.
ج ـ حکم در خصوص ساماندهی عناوین مشاغل خانگی
۱. دبیرخانه هیأت مکلف است، با همکاری دبیرخانه ستاد مشاغل خانگی، طی یک ماه عناوین مجوزهای مشاغل خانگی موجود در درگاه ملی مجوزها را تجمیع و یکپارچه نماید و عناوین جدید را در جلسه آتی هیأت ارایه کند.
۲. دبیرخانه هیأت مقررات‌زدایی مکلف است، با همکاری دبیرخانه ستاد مشاغل خانگی، عناوین مشاغل خانگی غذایی خوراکی‌های عرضه‌شده به‌صورت تازه‌خوری را (با تأیید و نظارت دفتر محیط و کار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی) تعیین و در درگاه ملی مجوزها بارگذاری نماید؛ و پس از آن، مجوزهای مزبور از طریق درگاه ملی مجوزها صادر میشود. صدور تأییدیه بهداشتی برای مشاغل خانگی غذایی تجاری به معنی تولید و توزیع مواد غذایی بسته‌بندی‌شده، همچنان بر عهده سازمان غذا و دارو خواهد بود.
۳. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مکلف است ظرف مدت یک ماه دستورالعمل نظارت بر مشاغل خانگی حوزه غذایی را به دبیرخانه هیأت ارسال نماید.
د ـ اصلاح شرایط تأسیس و فعالیت مجوزهای “شرکت‌های تضامنی صرافی (نوع اول/نوع دوم)” و “شرکت‌های صرافی سهامی خاص (نوع دوم)” مربوط به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
۱. بنا به پیشنهاد بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و به دلیل منسوخ شدن “دستورالعمل اجرایی تأسیس، فعالیت و نظارت بر صرافی‌ها مصوب شورای پول و اعتبار مورخ ۱۴۰۰/۲/۲۸” و تصویب “دستورالعمل اجرایی تأسیس، فعالیت، و نظارت بر صرافی‌ها مصوب شورای پول و اعتبار مورخ ۱۴۰۲/۶/۱۸”، عناوین ذیل موضوع بخش ۱۷، ۱۸، ۱۹ و ۲۰ بند (ب) مصوبه ۵۹ هیأت مقررات‌زدایی به شماره ۸۰/۳۱۶۷۵ مورخ ۱۴۰۱/۲/۲۴ حذف و عناوین ذیل جایگزین می‌شوند:
مجوز تأسیس شرکت تضامنی صرافی (نوع اول/نوع دوم)؛
مجوز فعالیت شرکت تضامنی صرافی (نوع اول/نوع دوم)؛
مجوز تأسیس شرکت سهامی خاص صرافی (نوع دوم)؛
مجوز فعالیت شرکت سهامی خاص صرافی (نوع دوم).
۲. شناسنامه این مجوزها ممهور به مهر دبیرخانه هیأت جزء پیوست لاینفک این مصوبه است.
۳. دبیرخانه هیأت مقررات‌زدایی مکلف است راهنمای دریافت این مجوزها را در درگاه ملی مجوزهای کشور بارگذاری کند و در دسترس عموم قرار دهد و امکان صدور برخط این مجوزها را فراهم نماید.
۴. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مکلف است درگاه تخصصی برای صدور این مجوزها را به درگاه ملی مجوزهای کشور متصل و مجوزهای مذکور را برای متقاضیان به صورت کاملاً الکترونیک و از طریق درگاه ملی مجوزها صادر نماید.
هـ ـ اصلاح مدت زمان صدور مجوزهای “تولیدی صنایع‌دستی” وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی
با افزایش زمان صدور مجوزهای تولیدی صنایع‌دستی (شامل عناوین ذیل) موضوع مصوبه ۶۱ هیأت مقررات‌زدایی و بهبود محیط کسب و کار به شماره ۸۰/۳۱۷۰۹ مورخ ۱۴۰۱/۲/۲۴ به “بیست روز” موافقت گردید.
عناوین مجوزهای موضوع بند هـ
ردیف عنوان مجوز
۱. کارگاه صنایع‌دستی میناکاری
۲. کارگاه صنایع‌دستی
۳. کارگاه صنایع‌دستی آبگینه
۴. تولید انفرادی صنایع‌دستی
۵. کارگاه صنایع‌دستی سازهای سنتی
۶. کارگاه صنایع‌دستی چاپ‌های سنتی
۷. کارگاه صنایع‌دستی استخوان
۸. کارگاه صنایع‌دستی هنرهای سنتی وابسته به معماری
۹. کارگاه صنایع‌دستی نساجی سنتی
۱۰. کارگاه صنایع‌دستی طراحی و نقاشی سنتی
۱۱. کارگاه صنایع‌دستی کاغذی
۱۲. کارگاه صنایع‌دستی کاشی سنتی سفال و سرامیک
۱۳. کارگاه صنایع‌دستی چرم
۱۴. کارگاه صنایع‌دستی فلزی
۱۵. کارگاه صنایع‌دستی چوبی و حصیری
۱۶. کارگاه صنایع‌دستی پوشاک سنتی
۱۷. کارگاه صنایع‌دستی رودوزی‌های سنتی
۱۸. کارگاه صنایع‌دستی بافته‌های داری و غیرداری
۱۹. کارگاه صنایع‌دستی سنگی
۲۰. کارگاه صنایع‌دستی دریایی
و ـ اصلاح مدت زمان صدور مجوزهای معاونت درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
با پیشنهاد معاونت درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در خصوص افزایش زمان صدور دو مجوز “موافقت اصولی بیمارستان” و “موافقت اصولی مرکز جراحی محدود” موضوع بند (ی) مصوبه هفتادو‌سوم هیأت به شماره ۸۰/۲۵۷۱۲۰ مورخ ۱۴۰۱/۱۲/۱۳ به یک سال و ۶۰ روز موافقت شد.
ز ـ حکم در خصوص ضرورت عملیاتی مجوز “احداث جایگاه‌های سوخت” و اصلاح مدت زمان صدور مجوز مزبور
۱. شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران مکلف است ضرورت عملیاتی “احداث جایگاه‌های سوخت” در سراسر کشور را طی دو ماه آینده به‌صورت سیستمی به درگاه ملی مجوزها اعلام نماید؛ به‌نحوی که کلیه درخواست‌های احداث جایگاه سوخت در هر نقطه کشور، صرفاً به‌صورت سیستمی و بر اساس فرمول بارگذاری شده در درگاه ملی مجوزها و از طریق درگاه ملی مجوزها، طی ۴۸ ساعت بررسی و در صورت تطابق با طرح ضرورت عملیاتی تأیید شود.
۲. با اجرای بند فوق، وزارت راه و شهرسازی مکلف است کلیه درخواست‌های موافقت اصولی مجتمع‌های خدماتی رفاهی بین‌راهی (با محوریت جایگاه سوخت) که منطبق بر طرح ضرورت عملیاتی نیستند را در همان ۴۸ ساعت اولیه وصول درخواست متقاضی، با استعلام از وزارت نفت رد نماید. متقاضیانی که سابقاً موافقت/تأییدیه شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی را برای احداث جایگاه سوخت دریافت کرده‌اند؛ مشمول طرح ضرورت عملیاتی موضوع این ماده نمی‌شوند.
۳. با پیشنهاد و گزارش توجیهی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران مبنی بر اصلاح مدت زمان صدور مجوز “احداث جایگاه‌های سوخت”، در اجرای ماده ۷ اصلاحی قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی، سقف زمانی صدور مجوز مزبور (موضوع بند الف مصوبات پنجاه‌وهشتمین نشست هیأت به شماره ۸۰/۱۲۵۱۰ مورخ ۱۴۰۱/۱/۲۷) اصلاح و مدت زمان صدور این مجوز برای استان سیستان و بلوچستان به مدت شش ماه و مابقی نقاط کشور به مدت پنج ماه تعیین میشود.
ح ـ حکم در خصوص عدم الزام اتحادیه‌ها و تشکل‌های تعاونی به اخذ مجوز در خصوص ریزفعالیت‌های مندرج در اساسنامه
در خصوص کلیه فعالیت‌هایی که برای اتحادیه‌ها و تشکل‌های بخش تعاون، در قانون تعاون تجویزشده (از قبیل: مشاوره، آموزش، برگزاری دوره و..)، در فرآیند ثبت شرکت، نیازی به اخذ مجوز از دستگاه‌های دیگر نیست.
ط ـ اصلاح دستورالعمل “ناحیه‌بندی استقرار کاربری در حریم کیفی منابع آب سطحی (ضابطه ۷۸۲)”
با عنایت به عدم صدور مجوز واحدهای تولیدی در مناطق کوهستانی (به دلیل ضوابط موجود)، مقرر شد در بند (۲) دستورالعمل “ناحیه‌بندی استقرار کاربری در حریم کیفی منابع آب سطحی (ضابطه شماره ۷۸۲)”، حریم کیفی مسیل‌ها از رودخانه‌ها منفک شده و میزان حریم کیفی برای کلیه مسیل‌ها به ۷.۵ متر تا ۲۰ متر تغییر یابد (همچنین “مسیل” با این توصیف شناخته میشود: مجرایی طبیعی است که سیل حاصل از باران، برف و رگبارها به‌طور موقت در آن جریان می‌یابد. از نظر فنی، شاخه‌های فرعی رودخانه‌های با رتبه ۱، ۲، ۳ و ۴ و کمتر در مقیاس نقشه‌های ۱ به ۲۵۰۰۰ کشوری بر اساس روش رتبه‌بندی استالر (به‌شرط آنکه دارای جریان دائمی نباشند) مسیل محسوب می‌شوند).ی
ی ـ حذف ضرورت رعایت فاصله ۵ متری بین ساختمان اداری و سالن تولید در شهرک‌های صنعتی
ضرورت رعایت فاصله ۵ متری بین ساختمان اداری و سالن تولید در شهرک‌های صنعتی (موضوع بند ۶ ـ ۳ دستورالعمل واحدهای صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی) در صورتی که ساختمان اداری از تولید مجزا باشد؛ حذف میشود. استان‌هایی که این الزام را برای سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان ایجاد کرده‌اند، مکلفند رویه پیشین را اصلاح نمایند.
ک ـ حکم در خصوص تخصیص آب در مجتمع‌های خدماتی رفاهی بین‌راهی و تیرپارک‌ها
۱. تصمیم‌گیری در خصوص اختصاص یا عدم اختصاص آب (در کمیته تخصیص آب) به قبل از صدور موافقت اصولی مجتمع‌های خدماتی و رفاهی بین‌راهی و تیرپارک‌ها منتقل میشود و وزارت نیرو مکلف است این کمیته را قبل از صدور موافقت اصولی تشکیل دهد و مراتب را به وزارت راه و شهرسازی برای صدور یا عدم صدور موافقت اصولی مجتمع خدماتی رفاهی بین‌راهی و تیرپارک اعلام نماید.
۲. وزارت نیرو مکلف است در خصوص کلیه تیرپارک‌ها و مجتمع‌های خدماتی و رفاهی بین‌راهی، که قبلاً استعلام تأمین آب آنها را مثبت اعلام کرده و بر این اساس این مجتمع‌ها/تیرپارک‌ها به بهره‌برداری رسیده‌اند؛ تخصیص آب را عملیاتی نماید.
ل ـ تصویب راهنمای دریافت مجوز “احداث زیرساخت و تأسیسات کشاورزی”
۱. شناسنامه مجوز “احداث زیرساخت و تأسیسات کشاورزی” مربوط به وزارت جهاد کشاورزی به شرح پیوست، به فهرست مجوزهای وزارت مذکور اضافه و جایگزین مجوز “احداث سایه‌بان برای محصولات باغبانی” موضوع بند (ج) مصوبه ۸۰ هیأت میشود (شناسنامه این مجوز ممهور به مهر دبیرخانه هیأت جزء پیوست لاینفک این مصوبه است).
۲. دبیرخانه هیأت مقررات‌زدایی، مکلف است راهنمای دریافت این مجوز را در درگاه ملی مجوزهای کشور بارگذاری کند و در دسترس عموم قرار دهد و امکان صدور برخط این مجوز را فراهم نماید.
۳. وزارت جهاد کشاورزی، مکلف است درگاه تخصصی برای صدور این مجوز را به درگاه ملی مجوزهای کشور متصل و مجوز مذکور را برای متقاضیان به‌صورت کاملاً الکترونیک و از طریق درگاه ملی مجوزها صادر نماید.
م ـ قطعی شدن بخش‌های (۱) و (۲) بند (م) مصوبه جلسه ۸۰ هیأت درباره فعالیت شرکت‌های پخش استانی در حوزه دارو
حکم مشروط در بخش‌های (۱) و (۲) بند (م) مصوبه جلسه ۸۰ هیأت، از تاریخ ابلاغ این مصوبه، لازم‌الاجرا است و تصویب مشروط آن، به قطعی و مطلق تغییر می‌یابد.
وزیر امور اقتصادی و دارایی و رئیس هیأت مقررات‌زدایی و بهبود محیط کسب و کار ـ سیداحسان خاندوزی
دستورالعمل عملیاتی واپایش تهدیدات ناشی از ناقل مهاجم زیستی (پشه آئدس) (طرح ملی مقابله با ناقلین مهاجم زیستی)
منتشره در روزنامه رسمی شماره 23084-1403/04/17
شماره ۱/۲۹۹۰ / ک ۱۶۰- ۱۴۰۳/۳/۲۶
“کارگروه (کمیته) دائمی پدافند غیرعامل کشور به ریاست رئیس ستاد کل نیروهای مسلح بالاترین مرجع تصمیم‌گیری در حوزه پدافند غیرعامل کشور است که تصمیمات آن با ابلاغ رئیس کارگروه مزبور، برای همه دستگاه‌های لشکری، کشوری، بخش دولتی و عمومی غیردولتی لازم‌الاجراست….”
قانون تشکیل سازمان پدافند غیرعامل کشور (۰۶/۱۲/ ۱۴۰۲)
تصویب‌نامه
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
وزارت جهاد کشاورزی ـ وزارت کشور
وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح
سازمان پدافند غیرعامل کشور
به استناد تبصره ۱ قانون تشکیل سازمان پدافند غیرعامل کشور ـ مصوب مجلس شورای اسلامی ـ و ماده ۸ اساسنامه این سازمان ـ مصوّب مقام معظّم رهبری ـ و در راستای تحقق اصل ۲۹ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، پیشنهاد شماره ۴۰۳/۴۲۴۶ / م مورخ ۱۴۰۳/۰۳/۲۱ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در خصوص تهدیدات ناشی از ناقل مهاجم زیستی در هشتادوچهارمین جلسه کارگروه (کمیته) دائمی پدافند غیرعامل کشور در تاریخ 1403/02/25 بررسی و به شرح زیر ابلاغ می‌گردد:
دستورالعمل عملیاتی واپایش تهدیدات ناشی از ناقل مهاجم زیستی (پشه آئدس)
(طرح ملی مقابله با ناقلین مهاجم زیستی)
مقدمه
عوامل زیستی از طریق انتقال برخی از بیماریهای واگیر به انسان، سالیانه ده‌ها هزار نفر را به کام مرگ برده و سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۲۳ هشدار احتمال بروز پاندمی در سال‌های آینده را اعلام نموده است. از آنجا که پشه آئدس به عنوان یکی از ناقلین مهم در بروز برخی بیماریهای واگیر نقش داشته و علیرغم اینکه کشور ما زیستگاه طبیعی این پشه نبوده ولی متأسفانه در سالیان اخیر در برخی از نقاط کشور پشه ناقل آئدس گزارش شده و از سوی دیگر، وجود آن در کشورهای شرق ایران مانند پاکستان و افغانستان و گزارش‌های متعددی از اپیدمی‌های بیماری دانگ و چیکونگونیا نیاز به یک دستورالعمل ملی در این حوزه را ایجاد نموده که این سند بر همین مبنا تدوین شده است.
این پشه می‌تواند از راه‌های زمینی و از طریق حمل‌و‌نقل و جابجایی قانونی و قاچاق انسان و کالا، از طریق دریایی و حمل و نقل کالا و کارکنان شناورهای دریایی و همچنین از طریق هوایی و جابجایی مسافران و کالا از نقاط آلوده و مشکوک وارد کشور گردد. از بیماریهای قابل انتقال توسط این پشه می‌توان به بیماری تب دانگ اشاره نمود که در سال ۲۰۱۲ به عنوان مهم‌ترین بیماری ویروسی که از طریق بندپایان انتقال می‌یابد محسوب شده و تبدیل به یکی از عمده‌ترین مشکلات بهداشتی در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان شده است. این بیماری به عنوان یکی از اولویت‌های سازمان جهانی بهداشت در بحث پیشگیری و کنترل بیماری‌ها از سال ۱۹۹۳ قرار گرفت.
متأسفانه پتانسیل ورود تب دانگ به ایران به ویژه در مناطق جنوبی کشور، بالا است. به علت واردات گیاه لاکی بامبو از کشورهای چین و تایلند ممکن است تخم، لارو، پوپ و یا پشه بالغ وارد کشور شود و یا ائدس آلبوپیکتوس بالغ توسط هواپیما از کشور عربستان سعودی و یا توسط کشتی از پاکستان به ایران منتقل و به سرعت پخش شود. چیکونگونیا یک بیماری ویروسی دیگر است که از طریق این پشه‌های آلوده به انسان منتقل و تهدید بزرگی برای کشور می‌باشد. این بیماری علایم مشابهی با دانگ دارد و در مناطقی که دانگ شایع است به اشتباه، دانگ تشخیص داده میشود. انتقال محلی چیکونگونیا از بیش از ۱۰۰ کشور و منطقه در آسیا، آفریقا، اروپا و آمریکا گزارش شده است و موجب طغیان‌های وسیعی در سال‌های اخیر در کشورهای عربستان سعودی، یمن و پاکستان شده است. بر این اساس و در راستای مدیریت جامع و کامل تهدیدات زیستی، دستورالعمل عملیاتی واپایش تهدیدات ناشی از پشه آئدس مهاجم، با همکاری دستگاه‌های ذی‌نقش تهیه و تدوین شده است.
ماده ۱ ـ هدف
سازمان‌دهی و بسیج ظرفیت‌های ملی و استانی برای مدیریت و کاهش خطر تهدیدات ناشی از ناقل مهاجم زیستی و مقابله با گسترش آن و واپایش پیامدهای بهداشتی و پیشگیری از بیماریهای منتقله توسط آن
ماده ۲ ـ منظور
۱) سازمان‌دهی، مدیریت، هدایت و راهبری و تقسیم کار ظرفیت‌های کشوری و استانی
۲) رصد و پایش، مراقبت، شناسایی، تشخیص و هشدار تهدیدات ناشی از ناقل مهاجم زیستی
۳) ارتقاء آمادگی‌های بهداشتی، پیشگیرانه و درمانی
۴) پاسخ سریع بهداشتی و درمانی به تهدید ناقل مهاجم زیستی
۵) ارتقاء آمادگی‌های زیرساختی و عملیاتی پدافند زیستی
۶) ارتقاء قابلیت برگشت‌پذیری سریع به حالت قبل از حادثه
۷ ) آموزش عمومی و فرهنگ‌سازی و تقویت فرهنگ بهداشتی در برابر تهدیدات زیستی
۸ ) هدایت و راهبری عملیات پاک‌سازی و بهسازی و رفع آلودگی محیطی در برابر تهدیدات
ماده ۳ ـ مبانی استنادی
۱) سیاست‌های کلی نظام در حوزه پدافند غیرعامل و در حوزه سلامت ابلاغی مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی)
۲) قانون تشکیل سازمان پدافند غیرعامل کشور
۳) اساسنامه سازمان پدافند غیرعامل کشور
۴) نظام عملیاتی پدافند زیستی کشور مصوبه شماره ۲۹۲۴ کمیته دائمی پدافند غیرعامل کشور
۵) آیین‌نامه اجرایی پدافند غیرعامل مرزبانی زیستی مصوبه ۹۹۹ کمیته دائمی پدافند غیرعامل کشور
۶) آیین‌نامه اجرایی نحوه تبادل داده‌ها و اطلاعات موردنیاز مرتبط با سامانه فرماندهی و واپایش سازمان با دستگاه‌های اجرایی ملی و استانی مصوبه ۸۰۴ کمیته دائمی پدافند غیرعامل کشور
۷) دستورالعمل‌های مراقبت بهداشتی از بیماریهای منتقله از ناقلین و مخازن (آئدس، مالاریا و …)
۸ ) دستورالعمل‌های کشوری و راهنمای بالینی تشخیص و درمان بیماریهای آربوویروسی منتقله از آئدس (دنگ، چیکونگونیا، زیکا و تب زرد)
۹) نظام مراقبت سندرمیک وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
ماده ۴ ـ تعاریف و اختصارات
۱) کمیته دائمی: کارگروه (کمیته) دائمی پدافند غیرعامل کشور
۲) سازمان: سازمان پدافند غیرعامل کشور
۳) قرارگاه: قرارگاه عملیاتی پدافند زیستی کشور در تابعیت کمیته دائمی پدافند غیرعامل کشور مسئولیت سازمان‌دهی و به‌کارگیری ظرفیت‌های عملیاتی ملی،دستگاهی، استانی و شهرستانی با مشارکت و همیاری نهادهای مردم‌محور در حوزه پدافند غیرعامل و مدیریت بحران‌های زیستی و هماهنگی و تعامل بخش‌های کشوری و لشگری را بر عهده دارد.
۴) پدافند زیستی: به مجموعه‌ای از تدابیر و اقدامات اعم از رصد و پایش تهدیدات و مخاطرات زیستی، تشخیص و اعلام وضعیت‌های زیستی، تعیین دارایی‌ها و سرمایه‌های زیستی کشور، سطح‌بندی و طبقه‌بندی آنها کشف و شناسایی نقاط ضعف و آسیب‌پذیری زیرساخت‌های زیستی، تعیین حریم زیرساخت‌ها، صنایع و مراکز زیستی، آموزش، تمرین و رزمایش‌های زیستی، مدیریت، پشتیبانی، تأمین تجهیزات مناسب جهت مقابله و انجام اقدامات در مخاطرات زیستی اعم از تحدید منطقه، رفع آلودگی، امداد، نجات و درمان مصدومین زیستی، پاک‌سازی و بازیابی منطقه آلوده، تخلیه و اسکان اطلاق میشود.
۵) نظام عملیاتی پدافند زیستی: مجموعه تدابیر و اقدامات پدافند زیستی متشکل از تعیین نقش‌ها، نظامات، وظایف و روابط و نحوه تعامل بخش‌های مختلف عملیات پدافندزیستی، مسئولیت دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط، چگونگی تحقق اهداف و اجرای مأموریت در حوزه پدافند زیستی در سطوح مختلف عملیاتی در برابر تهدیدات زیستی می‌باشد.
۶) تهدید زیستی: هر نشانه، رویداد یا اتفاق زیستی که به صورت طبیعی یا غیرطبیعی و عمدی توانایی و احتمال تضعیف یا نابودی سرمایه‌های زیستی یا اختلال در اقتصاد و امنیت کشور را از طریق به خطر انداختن یا تخریب و نابودی سرمایه‌های زیستی در حوزه‌های شـش‌گانه (انسان، دام، نباتات، غذا و دارو، آب، محیط‌زیست و منابع طبیعی) داشته و سلامت، امنیت و اقتصاد جامعه را به خطر اندازد.
۷) عوامل زیستی: به موجودات زیستی به ویژه میکروارگانیسم‌ها (ویروس، باکتری، قارچ، انگل، پریون) یا مواد سمی مشتق شده از آنها که به‌صورت طبیعی یا غیرطبیعی مانند دست‌کاری ژنتیکی توانایی ایجاد بیماری یا مرگ در انسان، حیوانات، گیاهان و آسیب به محیط‌زیست را داشته باشد، اطلاق میشود.
۸) جامعه مخاطب: به مجموعه افرادی که در سطوح و حوزه‌های مختلف مأموریتی هر دستگاه با آن دستگاه تعامل دارند جامعه مخاطب گفته میشود. هدف از تعریف جامعه مخاطب، ارائه محتوایی است که بیشترین تأثیر و کارایی را برای آن گروه خاص داشته باشد.
۹ ) مدیریت تلفیقی بیماری‌ها: این روش مدیریتی برای واپایش و پیشگیری از بیماریهای منتقله از آئدس بیش از یک دهه در جهان مطرح گردیده است. این روش مدیریت شامل تلفیق ۶ جز کلیدی که عبارتند از: ارتباط با جامعه، مراقبت اپیدمیولوژیک، تشخیص آزمایشگاهی، مدیریت شرایط محیط، مدیریت بالینی بیماران و مدیریت تلفیقی حشرات.
۱۰) مدیریت تلفیقی حشرات: فرایند تصمیم‌گیری منطقی برای استفاده بهینه از منابع جهت کنترل حشرات است تا اقدامات کنترلی هزینه اثربخشی بهتری داشته باشد. (دستورالعمل کشوری مراقبت حشره‌شناسی و راهنمای کاربردی کنترل ناقلین تب دانگ، چیکونگونیا و زیکا مرکز مدیریت بیماریهای واگیر معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به شماره نامه ۱۰۸۶۴ / ۳۰۰ مورخ ۰۳ / ۷ / ۱۳۹۸ به دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور)
۱۱) نظام مراقبت تلفیقی حشره‌شناسی و بیماری در انسان: نظام مراقبت برای شناسایی سریع طغیان‌ها، پایش جمعیت ناقلین و عوامل خطر آنها و اندازه‌گیری بار بیماری باید به صورت تلفیقی انجام شود. علاوه‌بر مراقبت حشره‌شناسی و اپیدمیولوژیک، وجود ساختاری برای شناسایی نقاط و رخدادهای پرخطر از جمله فاکتورهای حشره‌شناسی مانند گزارش‌هایی از افزایش گزش و تغییر رفتار پشه، همچنین شرایط محیطی و رفتار انسانی مستعدکننده طغیان ضروری می‌باشد.
۱۲) گونه مهاجم زیستی: گونه مهاجم یا بیگانه زیستی، گونه‌ای است غیربومی که از محیط خارج به محیط داخلی واردشده و ممکن است سبب آسیب در محیط جدید گردد،گونه‌های مهاجم بر روی زیستگاه‌ها و مناطق زیستی تأثیر می‌گذارند و عمدتاً باعث آسیب‌های سلامتی، زیست‌محیطی، اقتصادی، امنیتی و سایر می‌شوند.
۱۳) ناقل بیماری: موجوداتی هستند که می‌توانند بیماریهای عفونی را به صورت فعال یا غیرفعال منتقل کنند: ناقلان بیولوژیکی مانند پشه‌ها و کنه‌ها ممکن است حامل پاتوژن‌هایی باشند که می‌توانند در بدنشان تکثیر شوند و معمولاً با گزش به میزبان‌های جدید منتقل شوند.
۱۴) بیماری تب دانگ: بیماری دانگ، در سال ۲۰۱۲ به عنوان مهم‌ترین بیماری ویروسی که از طریق بندپایان انتقال می‌یابد محسوب شده و تبدیل به یکی از عمده‌ترین مشکلات بهداشتی در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان شده است. این بیماری به عنوان یکی از اولویت‌های سازمان جهانی بهداشت در بحث پیشگیری و واپایش بیماری‌ها از سال ۱۹۹۳ قرار گرفت. انتشار هر ۴ گونه ویروس دانگ از آسیا تا آمریکا، آفریقا و مدیترانه شرقی آن را به یک تهدید سلامت جهانی تبدیل نموده است. وضعیت کامل بیماری در سراسر جهان به طور کامل مشخص نشده است اما الگوی انتشار بیماری در جهان هم برای سلامت عمومی و هم از نظر اقتصادی به حد هشدار رسیده است.
۱۵) بیماری چیکونگونیا: چیکونگونیا یک بیماری ویروسی است که از طریق پشه‌های آلوده به انسان منتقل و تهدید بزرگی برای ایران می‌باشد. بیماری علایم مشابهی با دانگ دارد و در مناطقی که دانگ شایع است به اشتباه تشخیص دانگ داده میشود. انتقال محلی چیکونگونیا از بیش از ۱۰۰ کشور و منطقه در آسیا، آفریقا، اروپا و آمریکا گزارش شده است و موجب طغیان‌های وسیعی در سال‌های اخیر در کشورهای عربستان سعودی، یمن و پاکستان شده است.
۱۶) بیماری زیکا: ویروس زیکا یک ویروس نوپدید قابل انتقال توسط پشه‌ها می‌باشد که به افراد از طریق گزش پشه آلوده گونه آیدس، به خصوص آیدس اجیپتی، منتقل میشود. این ویروس برای اولین بار در میمون‌های رزوس در اوگاندا در سال ۱۹۴۷ شناسایی شد و پس از آن در سال ۱۹۵۲ در اوگاندا و تانزانیا از انسان جدا شد. طغیان‌های بیماری ویروسی زیکا از آفریقا، آمریکا، آسیا و پاسفیک گزارش شده است.
۱۷) بیماری تب زرد: تب زرد یک بیماری عفونی است که پشه‌های آئدس مهاجم نقش بسیار مهمی در انتقال ویروس عامل بیماری و ایجاد آن دارند. تا سال ۲۰۲۳، تعداد ۳۴ کشور در آفریقا و تعداد ۱۳ کشور در آمریکای مرکزی و جنوبی یا بومی یا دارای مناطقی هستند که برای تب زرد بومی هستند. تب زرد با واکسنی که ایمن و مقرون به صرفه است، پیشگیری میشود. یک دوز واحد از واکسن تب زرد برای محافظت مادام‌العمر کافی است.
۱۸) مدیریت بهداشت محیطی: مدیریت بهداشت محیطی به منظور تغییر محیط برای جلوگیری و یا به حداقل رساندن تکثیر ناقل و تماس آن با انسان است. از بین بردن، تغییر و یا حذف زیستگاه‌های لاروی از اصول آن می‌باشد. مدیریت محیط ۳ نوع می‌باشد شامل: ۱ ـ تغییرات موقت در زیستگاه ناقل ۲ ـ اقدامات طولانی اثر برای جلوگیری از ایجاد زیستگاه ۳ ـ اقدامات بهداشت مسکن برای کاهش تماس ناقل و انسان
۱۹) ناقل آئدس مهاجم: از آنجا که دو گونه آئدس اجپتی و آئدس البوپیکتوس بومی کشور ایران نبوده و از سایر نقاط دنیا به کشورمان وارد و گسترش یافته‌اند، به اصطلاح به آنها آئدس مهاجم اطلاق میشود. لازم به ذکر است که گونه‌های غیرمهاجم مانند آئدس و گزانس یا آئدس کاسپیوس از دیرباز در کشورمان حضور داشته که بر اساس بررسی‌های انجام‌شده تاکنون پتانسیل انتقال ویروس‌های عامل بیماری‌زا را نداشته‌اند.
۲۰) نظام مراقبت سندرمیک: این نظام به گردآوری منظم، تجزیه، تحلیل و تفسیر اطلاعات مربوط به وضعیت سلامت جمعیت عمومی اطلاق میشود که هدف آن دستیابی به تشخیص‌های زودرس تهدیدهای سلامتی و اعلام هشدار سریع بر اساس داده‌های به دست آمده برای جلوگیری و واپایش طغیان بیماری‌ها در جامعه و افزایش قابلیت پاسخگویی و واکنش سریع سیستم سلامت است نظام مراقبت سندرمیک مبتنی بر پیگیری نشانه‌ها می‌باشد.
ماده ۵ ـ تدبیر
قرارگاه پدافند زیستی کشور برای مدیریت، واپایش و مقابله با تهدیدات ناشی از ناقل مهاجم زیستی از طریق سازمان‌دهی ظرفیت‌های ملی، استانی و دستگاه‌های اجرایی و بخش خصوصی و غیردولتی با سیاست‌گذاری، هدایت و راهبری، نظارت، ارزیابی و تقسیم کار وظایف، اجرای مأموریت‌ها و وظایف محوله زیر را توسط دستگاه‌های اجرایی و استان‌ها راهبری و هدایت و واپایش و نظارت می‌نماید؛
ماده ۶ ـ مأموریت
۱) پیش‌بینی، پیشگیری، پاسخ و مقابله با تهدیدات و مخاطرات ناقل مهاجم زیستی
۲) رصد و پایش منظم و مستمر و تشخیص و آشکارسازی و هشدار
۳) ارتقاء آمادگی‌های عملیاتی، مهارتی و انجام تمرین و رزمایش
۴) بسیج منابع و به‌کارگیری نیروهای عملیاتی پشتیبان، ذخیره و احتیاط
۵) به‌روزرسانی، ارتقاء و تجهیز زیرساختی بهداشتی و درمانی
۶) رفع آلودگی و بهسازی محیطی عوامل تهدیدات زیستی
۷) قرنطینه و محدودسازی بهداشتی و درمانی
۸) فرهنگ‌سازی و آرامش‌بخشی، آموزش عمومی مردم تا تغییر رفتار بهداشتی
۹) بازیابی، بازتوانی و بازگشت سریع به شرایط قبل از طغیان
۱۰) مستندسازی، تدوین درس‌آموخته‌ها و پژوهش‌های کاربردی مرتبط
۱۱) هدایت، راهبری و هماهنگی و مدیریت دستگاه‌های اجرایی و نظارت و حصول اطمینان از اجرای تصمیم‌ها
ماده ۷ ـ دامنه شمول
دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری و ماده ۲۹ قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه کشور، سازمان‌های نیروهای مسلح و سایر سازمان‌ها و نهادهای عمومی دولتی و غیردولتی و همه ظرفیت‌های دارای نقش در پدافند زیستی کشور
ماده ۸ ـ اقدامات و گام‌های اساسی پدافند زیستی در مقابله با تهدیدات ناقل مهاجم زیستی
۱) تشکیل قرارگاه پدافند زیستی در سطوح ملی، استانی، شهرستانی و دستگاهی جهت رصد و پایش کلیه اقدامات (مرحله آمادگی، واپایش و مقابله) با شرکت همه دستگاه‌های مرتبط و دارای نقش در این دستورالعمل
۲ ) رصد و پایش و تشخیص و شناسایی و هشدار و تعیین وضعیت (توسط وزارت بهداشت)
رصد و پایش دائمی آخرین وضعیت ناقلین و بیماری‌ها در سطوح شهری، استانی، منطقه‌ای و ملی (مناطق همه‌گیری)
مراقبت حشره‌شناسی نوبه‌ای (معمول) و تشدید یافته با تله‌گذاری و مراقبت لاروی و پشه بالغ در مبادی ورودی
ارزیابی کیفیت و اثربخشی عملیات حذف ناقل مهاجم زیستی (آئدس مهاجم)
بررسی مداوم پشه ناقل از لحاظ آلودگی به ویروس
انجام نمونه‌گیری انسانی و نظام مراقبت سندرمیک بیماری
تعیین وضعیت آلودگی بیماری و مقابله بهداشتی (سفید ـ زرد ـ نارنجی ـ قرمز)
غربالگری و تعاقب بیماری و بیمار و ناقل در محدوده‌های شهری و استانی و ملی
۳) بهداشت محیطی: (همه دستگاه‌ها موظف به رعایت شیوه‌نامه‌های ابلاغی وزارت بهداشت در این موضوع هستند)
بهسازی و پاک‌سازی مناطق پرخطر از آب‌های راکد و اقلام اسقاطی و انبارهای ضایعاتی
رفع آلودگی مناطق آلوده و عملیات سم‌پاشی فضایی (مه‌پاشی) در شعاع ۵۰۰ متری و لاروکشی
بهره‌گیری از ظرفیت‌های فناورانه (پرتوهای هسته‌ای) و فناوری‌های مدرن برای خنثی و عقیم‌سازی ناقلین
رفع آلودگی تجهیزات خودرو و محیط با استفاده از ظرفیت‌های آتش‌نشانی‌ها و یگان‌های جنگ نوین نیروهای مسلح
۴) فرهنگ‌سازی و آموزش:
تدوین سرفصل‌های آموزشی دانشگاهی مرتبط با ناقلین و بیماریهای منتقله (توسط وزارت بهداشت)
تدوین و ابلاغ سیاست‌ها و محورهای فرهنگ‌سازی و آموزش عمومی (توسط وزارت بهداشت)
آموزش و مهارت‌آموزی کلیه کارکنان و جمعیت مخاطب در حوزه بهداشت و درمان در بخش دولتی، خصوصی و نظامی (توسط همه دستگاه‌ها)
آموزش عمومی و مهارتی به مردم در جهت حفظ بهداشت محیط عمومی و محیط کار از طریق رسانه‌های محلی و منطقه‌ای و ملی (همه دستگاه‌ها بر طبق شیوه‌نامه وزارت بهداشت)
اجرای آموزش عمومی و فرهنگ‌سازی به‌وسیله رسانه‌های ملی استانی و محلی برابر سیاست‌های ابلاغی وزارت بهداشت
۵) ارتقاء سطح آمادگی و ظرفیت مراکز تشخیصی و درمانی و آماده‌سازی تخت‌های لازم و تخت‌های مراقبت‌های ویژه جهت پذیرش بیماران (وزارت بهداشت و دستگاه‌های دارای مراکز درمانی)
۶) پژوهش، تحقیق و ساخت یا تأمین واکسن بیماریهای قابل انتقال به‌وسیله ناقل مهاجم زیستی توسط وزارت بهداشت، وزارت جهاد کشاورزی و وزارت دفاع و پشتیبانی ن.م
۷) پژوهش، تحقیق و ساخت، تولید و تأمین کیت‌ها و ابزار تشخیصی استاندارد (پشه ناقل و انسان)
۸) پژوهش، تحقیق و ساخت، پیش‌بینی و تأمین ذخایر موردنیاز و لازم به‌ویژه خون، فرآورده‌های خونی، سرم و داروهای خاص و موردنیاز
۹) تدوین برنامه اجرایی و آموزش، تجهیز، تمرین و رزمایش به‌منظور ارتقاء آمادگی‌ها توسط همه دستگاه‌های دارای نقش در این دستورالعمل با محوریت قرارگاه پدافند زیستی ملی استانی و دستگاهی
۱۰) پیش‌بینی و پیگیری منابع انسانی و مالی موردنیاز:
سازمان‌دهی نیروهای داوطلب بسیجی، هلال‌احمر و ظرفیت سازمان‌های مردم‌نهاد و به‌کارگیری در جهت انجام عملیات‌های پدافند زیستی در سطوح شهرستانی استانی دستگاهی و ملی توسط قرارگاه پدافند زیستی
بهره‌گیری از ظرفیت‌های سازمان‌دهی‌شده آماده نیروهای مسلح در کمک به عملیات پدافند زیستی در سطوح مختلف
استفاده از منابع و ظرفیت‌های اعتباری پیش‌بینی‌شده در قوانین بودجه سالانه در دستگاه‌های اجرایی
ماده ۹ ـ وظایف و نقش سازمان‌ها و دستگاه‌ها
الف) قرارگاه پدافند زیستی کشور
۱) نسبت به هدایت، راهبری، نظارت بر عملکرد قرارگاه‌های زیستی استان‌ها و دستگاه‌های اجرایی در وضعیت‌های عملیاتی (سفید/ زرد و نارنجی) در چارچوب نظام عملیاتی پدافند زیستی اقدام نماید.
۲) نسبت به تشکیل کارگروه رصد و پایش تهدیدات زیستی به‌منظور تعیین وضعیت اطلاعاتی و عملیاتی و برنامه‌های عملیاتی و نقشه‌راه اجرایی با مشارکت دستگاه‌های اجرایی اقدام نماید.
۳) نسبت به تهیه و تدوین برنامه عملیاتی و راهبردهای عملیاتی پدافند زیستی با مشارکت دستگاه‌های اجرایی ملی و استانی اقدام و بر حسن اجرای آن نظارت نماید.
۴) نسبت به برگزاری جلسات توانمندسازی و آموزش مدیران ملی و استانی نسبت به برنامه ملی پدافند زیستی اقدام نموده و از درک واحد مدیران اطمینان حاصل نماید.
۵) نسبت به فعال‌سازی سامانه تبادل اطلاعات، مدیریت واپایش پدافندزیستی با دستگاه‌های ذی‌ربط اقدام نماید.
۶) نسبت به تهیه، تدوین و ابلاغ شیوه‌نامه‌ها، آئین‌نامه‌ها و پیوست‌های تخصصی موردنیاز در ذیل این دستورالعمل اقدام نماید.
ب) وزارت کشور
۱) نسبت به ایجاد هماهنگی، هم‌افزایی و هدایت استانداران و فرمانداران و شهرداری‌ها در مدیریت و واپایش تهدیدات ناشی از ناقل مهاجم زیستی اقدام نماید.
۲) نسبت به ایجاد هماهنگی و هم‌افزایی در جلسات شورای امنیت کشور (شاک) در رابطه با مدیریت و واپایش تهدیدات ناشی از ناقل مهاجم زیستی اقدام نماید.
۳) تشدید مراقبت‌ها و کنترل مضاعف مرزهای کشور (مبادی مجاز و غیرمجاز) بر اساس آئین‌نامه اجرایی پدافند غیرعامل مرزبانی زیستی و ضوابط و مقررات مرزبانی کشور انجام پذیرد.
ج) استانداری‌ها ـ فرمانداری‌‌ها
۱) نسبت به تشکیل قرارگاه پدافند زیستی استان/ شهرستان برابر نظام عملیاتی پدافند زیستی مصوب کمیته دائمی اقدام نماید.
۲) هدایت، هماهنگی، هم‌افزایی و مدیریت در بین دستگاه‌های استانی/شهرستانی در موضوع پدافند زیستی برابر گام‌های اساسی ابلاغی این دستورالعمل ایجاد و اعمال نماید.
۳) نسبت به طراحی، تهیه و پیاده‌سازی برنامه عملیاتی پدافند زیستی استان/ شهرستان در چارچوب این دستورالعمل اقدام نماید.
۴) کنترل، نظارت و ارزیابی از اجرای و حصول اطمینان از عملکرد قرارگاه‌های پدافند زیستی شهرستان‌ها، دستگاه‌ها و کارگروه‌ها انجام شود.
۵) نسبت به آموزش و فرهنگ‌سازی مردم و کارکنان دستگاه اجرایی استانی در حفاظت از خود و پاک‌سازی محیط استان/ شهرستان از طریق ظرفیت رسانه‌های استانی، شهرستانی و محلی اقدام نماید.
۶) با ارزیابی و نظارت، نسبت به حسن اجرای دستورالعمل اقدام نموده و در صورت لزوم توسط سازمان بازرسی استان نسبت به پیگیری قضایی مستنکفین یا متخلفین از اجرای دستورات اقدام گردد.
د) شهرداری‌ها
۱) نسبت به طراحی، تهیه و پیاده‌سازی برنامه عملیاتی پدافند زیستی محدود شهری در چارچوب این دستورالعمل اقدام نماید.
۲) نسبت به بهسازی، پاک‌سازی و رفع آلودگی محیطی از اماکنی که دارای منابع آب (به‌صورت روباز) هستند به شرح زیر اقدام نماید:
جمع‌آوری و دفع آب‌های شهری و رفع آلودگی
سم‌پاشی محیط شهری برابر دستورالعمل قرارگاه پدافند زیستی
پاک‌سازی، نظافت و رفع آلودگی کانون‌های تجمّع زباله و ضایعات در سطح شهر
بهسازی محیطی و پاک‌سازی آب‌نماهای سطح شهری از آلودگی‌های زیستی
پاک‌سازی و انتقال پسماندهایی که می‌تواند محیط رشد ناقل زیستی باشد به خارج از محیط شهری
جمع‌آوری کلیه لاستیک‌های مستعمل و خودرو‌های فرسوده رهاشده در سطح شهر
تشدید نظارت بر آبیاری فضای سبز به منظور جلوگیری از غرق‌آبی شدن محل‌های آبیاری
۳) نسبت به آموزش و فرهنگ‌سازی مردم و عوامل خدمات شهری در حفاظت از خود و پاک‌سازی محیط شهری اقدام نماید.
هـ) وزارت بهداشت و درمان آموزش پزشکی
۱) نسبت به تشکیل و سازمان‌دهی کارگروه رصد و پایش و تشخیص پیش‌دستانه عوامل بیماری‌زای ناقل زیستی و تشخیص سریع ویروس‌ها و بیماریهای منتقله از ناقل مهاجم زیستی (پشه آئدس) با حضور و همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط اقدام نماید.
۲) نسبت به ارتقاء و به‌روزرسانی زیرساخت‌های تخصصی و تشخیصی آزمایشگاهی به‌منظور ارتقاء قدرت تشخیص و تسریع در زمان تشخیص اقدام نماید.
۳) نسبت به تدوین شیوه‌نامه‌های بهداشتی و درمانی بیماریهای قابل انتقال ناقل زیستی (تب دانگ، چیکونگونیاپ، تب زرد و زیکا) و آموزش کادر درمانی و بهداشتی و بروز رسانی آنها، و نسبت به آموزش و فرهنگ‌سازی عمومی اقدام سریع نماید.
۴) نسبت به تهیه و اجرای برنامه عملیاتی پاسخ سریع بهداشتی درمانی با تأکید و رویکرد پیش‌بینی و پیشگیری و مقابله در مناطق تشخیص داده‌شده اقدام سریع نماید.
۵) نسبت به فعال و عملیاتی نمودن مرکز EOC مقابله با تهدیدات زیستی وزارت بهداشت و درمان اقدام و نسبت به دریافت اخبار و گزارش‌ها از استان‌ها و دستگاه‌ها اقدام نماید.
۶) نسبت به تقویت نظام مراقبت و گزارش‌دهی در حوزه سلامت (خصوصی، دولتی، غیردولتی و نظامی) اقدام کند.
۷) نسبت به ایجاد آمادگی در بیمارستان‌های مناطق (استان‌ها و شهرستان‌ها) درگیر بیماری‌ها اقدام نماید.
۸) نسبت به ایفاء نقش محوری در قرارگاه‌های پدافند زیستی ملی، استانی و شهرستانی در هدایت، راهبری و مقابله عملیات پدافندزیستی و تأمین شیوه‌نامه‌های تخصصی بهداشتی، آموزشی، درمانی و فرهنگی اقدام نماید.
۹) نسبت به گسترش دیپلماسی پدافند زیستی در تعامل با سازمان بهداشت جهانی و سازمان‌دهی کمک کشورهای خارجی اقدام کند.
و) وزارت جهاد کشاورزی
۱) نسبت به تشکیل کارگروه رصد و پایش، تشخیص، هشدار، بهداشت و قرنطینه حوزه دام و کشاورزی اقدام نماید و وظایف تعیین‌شده در نظام عملیاتی پدافند زیستی را به اجرا درآورد.
۲ ) ایفاء نقش محوری و کمک به راهبری عملیات پدافند زیستی در حوزه دام و نباتات در قرارگاه پدافند زیستی کشور در سطوح ملی استانی و شهرستانی اعمال و اجرا نماید.
۳) نسبت به طرح‌ریزی عملیات محدودسازی و قرنطینه بهداشتی دامی و نباتی، زیرساخت‌ها و فضاهای لازم، اقدام و بنا به دستور و با هماهنگی قرارگاه پدافند زیستی اجرا نماید.
۴) ارتقاء و به‌روزرسانی نظام دیده‌بانی زیستی و مرکز کنترل، مدیریت و پیشگیری بیماریهای با مبداء دام و مشترک انسان و دام (زئونوز) را عملیاتی و اجرا کند.
۵) نسبت به تحقیق، پـژوهش و تولید واکسن و سرم و کیت‌های تشخیصی برای مقابله با بیماریهای ۴ گانه (تب دانگ، چیکونگونیاپ، تب زرد و زیکا) ناشی از ناقل مهاجم زیستی اقدام نماید.
۶) اقدامات پاک‌سازی بهسازی و رفع آلودگی و سم‌پاشی علیه آفات نباتی با هماهنگی وزارت بهداشت به‌منظور بررسی احتمال اثرگذاری بر حوزه انسان انجام شود.
۷) نسبت به سازمان‌دهی، آموزش و تمرین به‌کارگیری ظرفیت‌های پاک‌سازی، بهسازی و رفع آلودگی و سم‌پاشی موجود وزارت جهاد کشاورزی با به‌کارگیری دوگانه در حوزه‌های پاک‌سازی ناقل مهاجم زیستی با هماهنگی وزارت بهداشت اقدام نماید.
۸) نسبت به فعال و عملیاتی نمودن مرکز EOC مقابله با تهدیدات زیستی وزارت جهاد کشاورزی در حوزه دام (دام و طیور و آبزیان) و نباتات اقدام و نسبت به دریافت اخبار و گزارشات از استان‌ها و دستگاه‌ها اقدام نماید.
۹) نسبت به ارتقا و به‌روزرسانی زیرساخت‌های تخصصی و تشخیصی آزمایشگاهی به‌منظور ارتقاء قدرت تشخیص و تسریع در زمان تشخیص در حوزه دام (دام و طیور و آبزیان) و نباتات و مشترک اقدام نماید.
۱۰) نسبت به تدوین شیوه‌نامه‌های بهداشتی بیماریهای قابل انتقال ناقل زیستی (دامی و زئونوز) و آموزش کادر بهداشتی و کشاورزی بروز رسانی آنها و همچنین آموزش و فرهنگ‌سازی عمومی جامعه مخاطب اقدام نماید.
۱۱) نظام مراقبت و گزارش‌دهی در حوزه دام (دام و طیور و آبزیان) و نباتات (خصوصی، دولتی، غیردولتی) تقویت گردد.
۱۲) نسبت به انجام پژوهش‌های کاربردی و میدانی در مناطق مستعد به مهاجمین زیستی در حوزه دام و نباتات و کشاورزی و تدوین شیوه‌نامه‌های بهداشتی و اجرایی در بهره‌برداری بهینه در حوزه‌های ذی‌ربط به‌منظور کشف، خنثی‌سازی و تشخیص تهدیدات ناقلین بیماری‌ها به دام و انسان اقدام نماید.
۱۳) نسبت به ایجاد زیرساخت‌های لازم و سازمان‌دهی بانک پشتیبان داده و ذخایر عناصر زیستی تهدیدزا در حوزه دام (دام و طیور و آبزیان) و نباتات در چارچوب سیاست‌های قرارگاه پدافندزیستی کشور اقدام نماید.
۱۴) در زمینه گسترش دیپلماسی پدافند زیستی و تعامل با سازمان‌های بین‌المللی مرتبط و سازمان‌دهی کمک‌های کشورهای خارجی در حوزه دام و نباتات اقدام لازم انجام شود.
۱۵) نسبت به تولید مواد اولیه مورد نیاز جهت تولید مواد و سموم رفع آلودگی از صنایع پتروشیمی اقدام نماید.
ز) سازمان شیلات
۱) نسبت به سازمان‌دهی کارگروه رصد و پایش و پاک‌سازی و بهسازی و رفع آلودگی زیستی در حوزه بنادر، شناورها، و تدوین برنامه عملیاتی و اجرایی‌سازی آن در محدوده تحت مدیریت شیلات و بخش خصوصی مرتبط آن، اقدام نماید.
۲) رفع آلودگی و پاک‌سازی محموله‌ها و انجام عملیات رفع آلودگی و پاک‌سازی در بنادر به سرعت، انجام شود.
۳) نسبت به تدوین و اجرایی‌سازی برنامه بهداشت محیطی و انسانی برای حفاظت از خود و آموزش و فرهنگ‌سازی در بین کارکنان و جامعه مخاطب اقدام نماید.
۴) نسبت به بهسازی، پاک‌سازی و رفع آلودگی محیطی از اماکنی که دارای منابع آب (به‌صورت روباز) هستند به شرح زیر اقدام نماید:
جمع‌آوری و دفع آب‌های راکد در سطح بنادر و رفع آلودگی
سم‌پاشی محیط بندر برابر دستورالعمل قرارگاه پدافند زیستی
پاک‌سازی، نظافت و رفع آلودگی کانون‌های تجمع زباله و ضایعات در سطح بندر
بهسازی محیطی و پاک‌سازی آب‌نماهای سطح بندر از آلودگی‌های زیستی
پاک‌سازی و انتقال پسماندهایی که می‌تواند محیط رشد ناقل زیستی باشد به خارج از محیط بندر
جمع‌آوری کلیه لاستیک‌های فرسوده و خودرو‌های فرسوده رهاشده در سطح بندر
مدیریت و دفع بهداشتی فاضلاب و پساب تولیدی در بندر تحت مدیریت شیلات
مدیریت اقلام فرسوده رهاشده در سطح بندر تحت مدیریت شیلات
ح) سازمان بازرسی کل کشور
۱) نسبت به بازرسی مستمر و نظارت بر عملکرد دستگاه‌های کشوری و دریافت گزارش‌های لازم پیرامون اجرایی‌سازی مصوبات کمیته دائمی و تصمیم استانداران و فرمانداران در این چارچوب اقدام و متخلفین و مستنکفین احتمالی را برابر قانون تعقیب نماید.
ط) وزارت راه و شهرسازی
۱) کمیته پدافند زیستی وزارت را با شرکت معاونین و شرکت‌های زیرمجموعه دارای نقش در پدافند زیستی به ریاست معاون حمل و نقل تشکیل و نسبت به تدوین و اجرایی‌سازی برنامه اجرایی پدافند زیستی آن وزارت و دستگاه‌های زیرمجموعه در چارچوب این دستوالعمل اقدام نماید.
۲) الزامات و وظایف دستگاه‌های زیرمجموعه وزارت در حوزه پیاده‌سازی آئین‌نامه اجرایی پدافند غیرعامل مرزبانی زیستی – مصوب کمیته دائمی ـ در پایانه‌های مرزی کشور با مشارکت دستگاه‌های ذی‌ربط اقدام و با نظارت عملیاتی از اجرای آن اطمینان حاصل نماید.
ی) سازمان بنادر و دریانوردی/ سازمان هواپیمایی کشوری/ شرکت راه‌آهن ج.ا.ا/ شرکت فرودگاه‌ها/ سازمان راهداری/ شرکت کشتیرانی / شرکت ملی نفتکش ایران
۱) نسبت به سازمان‌دهی و فعال نمودن کمیته پدافند زیستی به‌منظور رصد و پایش و پاک‌سازی و بهسازی و رفع آلودگی زیستی در حوزه بنادر، اسکله‌ها،ترمینال‌ها، فرودگاه‌ها، ایستگاه‌های جاده‌ای و ریلی و سایر زیرساخت‌های ذی‌ربط و تدوین برنامه عملیاتی و اجرایی‌سازی آن در محدوده تحت مدیریت در تمام مراکز و بخش‌های خصوصی ذی‌ربط خود اقدام نماید.
۲ ) رفع آلودگی و پاک‌سازی محموله‌ها و انجام عملیات رفع آلودگی و پاک‌سازی انجام شود.
۳) نسبت به تدوین و اجرایی‌سازی برنامه بهداشت محیطی و انسانی برای حفاظت از خود و آموزش و فرهنگ‌سازی در بین کارکنان و جامعه مخاطب اقدام نماید.
۴) نسبت به آموزش، توجیه، ابلاغ، اجرا و نظارت بر دستورالعمل‌های صادره از قرارگاه پدافند زیستی/ وزارت بهداشت به اصناف و اتحادیه‌های مرتبط اقدام نماید.
۵) نسبت به بهسازی، پاک‌سازی و رفع آلودگی محیطی با استفاده از تجهیزات آتش‌نشانی، HSE و سایر از اماکنی که دارای منابع آب (به‌صورت روباز) هستند به شرح زیر اقدام نماید:
جمع‌آوری و دفع آب‌های راکد در سطح هر مراکز (بنادر، اسکله‌ها،ترمینال‌ها، فرودگاه‌ها، ایستگاه‌های جاده‌ای و ریلی و سایر) و رفع آلودگی
سم‌پاشی محیط پیرامونی برابر دستورالعمل قرارگاه پدافند زیستی
پاک‌سازی، نظافت و رفع آلودگی کانون‌های تجمع زباله و ضایعات در سطح مراکز
بهسازی محیطی و پاک‌سازی آب‌نماهای سطح بندر از آلودگی‌های زیستی
پاک‌سازی و انتقال پسماندهایی که می‌تواند محیط رشد ناقل زیستی باشد به خارج از محیط
جمع‌آوری کلیه لاستیک‌های فرسوده و خودرو‌های فرسوده رهاشده در محیط
مدیریت و دفع بهداشتی فاضلاب و پساب تولیدی در محیط مراکز تحت مدیریت
مدیریت اقلام فرسوده رهاشده در سطح مراکز تحت مدیریت
ک) سازمان هواشناسی
۱) نسبت به تهیه برنامه‌های رصد و پایش تحولات جوی و اقلیمی در محدوده و چارچوب پیش‌بینی پیش‌دستانه هوایی و جابجایی احتمالی ناقل بیماری‌زای زیستی اقدام و به صورت نوبه‌ای روزانه به قرارگاه پدافند زیستی کشور و استان ارائه نماید.
۲ ) نسبت به بررسی و صدور گزارش هشدارهای هواشناسی در مورد تغییرات دمایی، جوی، هوایی در چارچوب اثرگذاری بر انتقال و جابجایی، رشد و تکثیر یا نابودی ناقل بیماری‌زا با همکاری وزارت بهداشت و درمان اقدام و هماهنگی با قرارگاه پدافند زیستی اقدام نماید.
ل) سازمان بسیج مستضعفین
۱) نسبت به سازمان‌دهی واحدهی عملیاتی پدافند زیستی در مناطق و نواحی و پایگاه‌های مقاومت در سراسر کشور به‌منظور ایفاء نقش مشارکتی و کمک به عملیات پدافند زیستی در چارچوب نظام عملیاتی پدافند زیستی مصوب کمیته دائمی اقدام نماید.
۲) نسبت به سازمان‌دهی، آموزش و ارتقاء مهارت عملیاتی از نیروهای داوطلب بسیجی، دوره احتیاط و ذخیره سربازی دارای رسته بهداشت درمان و بازنشستگان حوزه بهداشت و درمان در قالب یگان‌های ذخیره و احتیاط ملی و استانی پدافند زیستی در چارچوب نظام عملیاتی پدافند زیستی مصوب کمیته دائمی اقدام نموده به شکلی که در سطح ملی و استانی و شهرهای بزرگ، یک یگان سازمان‌دهی گردد.
تذکرـ آموزش و به‌کارگیری یگان‌های احتیاط و ذخیره بسیج در پدافند زیستی در چارچوب راهبردها و سیاست‌های تخصصی قرارگاه پدافند زیستی کشور خواهد بود.
۳) در عملیات رصد، ردیابی، غربالگری، محدودسازی و رفع آلودگی با قرارگاه‌های پدافند زیستی استانی همکاری و مشارکت نماید.
۴) فعالیت‌های مردم یاری در مرحله آمادگی و اقدام در حین عملیات پدافند زیستی را در چارچوب دستورالعمل‌های قرارگاه پدافند زیستی را اجرا نماید.
۵) برنامه‌های عملیاتی پدافند زیستی و تمرین، رزمایش در سطوح عملیاتی مختلف را در چارچوب این دستورالعمل، تدوین و پیاده‌سازی نماید.
۶) نسبت به سازمان‌دهی و آموزش عمومی پدافند زیستی به اصناف و اقشار و کارخانجات به‌منظور ایفاء نقش در عملیات پدافند زیستی اقدام نماید.
۷) از طریق بهره‌گیری حداکثری از ظرفیت‌های آموزشی و فرهنگ‌سازی بسیج در آموزش جامعه مخاطب پدافند زیستی با قرارگاه‌های پدافند زیستی مشارکت و همکاری نماید.
م) جمعیت هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران
۱) نسبت به تشکیل کارگروه بازیابی و بازتوانی و مردم‌یاری اقدام و با هدایت و راهبری آن اقدامات لازم را اجرایی نماید.
۲) نسبت به تشکیل و سازمان‌دهی سامانه رصد و پایش و تشخیص پیش‌دستانه عوامل بیماری‌زای ناقل زیستی و تشخیص سریع ویروس‌ها و بیماریهای منتقله از ناقل مهاجم زیستی (پشه آئدس) با حضور و همکاری وزارت بهداشت و قرارگاه پدافند زیستی کشور اقدام و گزارش‌های نوبه‌ای لازم را ارائه نماید.
۳) نسبت به طرح‌ریزی و اجرایی‌سازی برنامه‌های امداد و نجات پدافند زیستی در قالب نظام عملیاتی پدافند زیستی اقدام نماید.
۴) نسبت به تأمین و تولید ذخایر عملیاتی، ملی و منطقه‌ای و واکسن، دارو، تجهیزات و اقلام امدادی پدافند زیستی بنا به درخواست قرارگاه پدافند زیستی کشور و وزارت بهداشت اقدام نماید.
۵) نسبت به سازمان‌دهی زیرساخت‌ها و برنامه عملیاتی و اقدامات پیشگیرانه امدادی در برابر تهدیدات زیستی و همه‌گیری‌های ملی در چارچوب این دستورالعمل اقدام نماید.
۶) نسبت به گسترش دیپلماسی پدافند زیستی در تعامل با صلیب سرخ جهانی و سازمان‌دهی کمک کشورهای خارجی اقدام نماید.
۷) نسبت به سازمان‌دهی، آموزش و به‌کارگیری نیروهای داوطلب در قالب نیروهای احتیاط و ذخیره عملیاتی پدافند زیستی اقدام نماید.
۸) نسبت به فعال‌سازی ظرفیت‌های درمانی جمعیت هلال‌احمر در کمک به نظام بهداشت و درمان کشور در اقدامات تشخیصی، درمانی اقدام نماید.
ن) سازمان حفاظت محیط‌زیست
۱) نسبت به ارتقاء و به‌روزرسانی نظام دیده‌بانی زیستی و مرکز کنترل، مدیریت و پیشگیری بیماریهای حیات‌وحش و زئونوز اقدام نماید.
۲) نسبت به مراقبت از زیستگاه‌های طبیعی کشور و جلوگیری از آلودگی آنها در برابر ناقل مهاجم زیستی اقدام نماید.
۳) نسبت به بهسازی و رفع آلودگی و پاک‌سازی زیستگاه‌های طبیعی و جلوگیری از تبدیل این زیستگاه‌ها به مراکز جمع‌آوری و دفن زباله اقدام نماید.
۴) نسبت به تدوین برنامه‌های عملیاتی و پیش‌بینی محدودسازی و قرنطینه در حوزه محیط‌زیست، زیرساخت‌ها و فضاهای لازم و برنامه عملیاتی اقدام نماید.
۵) نسبت به تشدید مراقبت‌های مرزبانی زیستی و اقدامات تشخیصی کنترلی بهداشتی در حوزه‌های استحفاظی اقدام نماید.
۶) نسبت به شبکه‌سازی و فعال‌سازی آزمایشگاه‌های تشخیصی محیط‌زیست متناسب با سطح تهدیدات و ارتقاء ظرفیت‌های موجود اقدام نماید.
۷) نسبت به تهیه برنامه عملیاتی و آموزش، تمرین، رزمایش در سطوح مختلف آن و ارتقا آمادگی‌ها اقدام کند.
س) وزارت نیرو
۱) نسبت به ارتقاء و به‌روزرسانی و فعال‌سازی نظام دیده‌بانی زیستی، غربالگری و ردیابی در حوزه‌های آب و فاضلاب و منابع آب (سدها، تونل‌های انتقال آب، شبکه‌های انتقال آب شهری، تصفیه‌خانه‌ها، ایستگاه‌های پمپاژ، مخازن و سایر) اقدام نماید.
۲) نسبت به حفاظت و واپایش و بهسازی، پاک‌سازی و رفع آلودگی از منابع آب‌های سطحی، تالاب‌ها، دریاچه‌ها، چاه‌ها، قنوات و سایر منابع آب تحت مدیریت خود، در برابر ناقل مهاجم زیستی اقدام نماید.
۳) نسبت به ارتقاء شبکه آزمایشگاه‌های تشخیص آلودگی و تهدیدات حوزه آب و پاسخ سریع به تهدیدات زیستی حوزه آب و فاضلاب اقدام نماید.
۴) نسبت به تشدید مراقبت‌ها و اقدامات تشخیصی کنترلی بهداشتی با استفاده از شیوه‌نامه‌های وزارت بهداشت در حوزه‌های استحفاظی منابع آب و فاضلاب اقدام نماید.
۵) نسبت به صیانت از منابع آبی، حفظ محیط‌زیست و ارتقای بهداشت عمومی با مدیریت تهدیدات زیستی حوزه آب اقدام نماید.
۶) نسبت به تأمین و توزیع منابع آب بهداشتی و سالم به صورت پایدار جهت عموم جامعه اقدام نماید.
ع) وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح
۱) نسبت به فعال‌سازی کمیته پدافند زیستی وزارت دفاع با شرکت معاونت‌ها و سازمان‌های دارای نقش در پدافند زیستی اقدام و برنامه‌های زیر را دنبال نمایند.
۲) نسبت به سازمان‌دهی و ارتقاء ظرفیت‌های آزمایشگاه‌های تشخیصی به شکلی که بتواند مداخلات و دست‌کاری عامدانه و تغییرات ماهوی ناقل زیستی را به موقع تشخیص دهد، اقدام نماید.
۳ ) از مأموریت‌های قرارگاه عملیاتی پدافندزیستی به‌عنوان مرکز عمل کلی پدافندزیستی، به‌صورت تخصّصی پشتیبانی نماید.
۴) نسبت به تأمین و تولید تجهیزات تخصصّی پدافند زیستی برابر سیاست‌های قرارگاه پدافند زیستی اقدام نماید.
۵) نسبت به انجام تحقیق، پژوهش، طراحی، تولید و ذخیره واکسن‌های چهارگانه (تب دانگ، چیکونگونیاپ، تب زرد و زیکا) موردنیاز اقدام نماید.
۶) نسبت به ایجاد زیرساخت‌های لازم و سازمان‌دهی بانک پشتیبان داده و ذخایر عناصر زیستی تهدیدزا در چارچوب سیاست‌های قرارگاه پدافند زیستی کشور اقدام نماید.
۷ ) نسبت به برآورد و تأمین ذخایر راهبردی دارو، واکسن، سرم، خون، فرآورده‌های خونی و تجهیزات تشخیصی، بهداشتی، رفع آلودگی و درمانی نیروهای مسلح اقدام نماید.
۸) نسبت به تدوین برآوردهای تخصصی نوبه‌ای تهدیدات زیستی دشمنان در حوزه‌های مختلف ۶ گانه (انسان، دام، نباتات، غذا و دارو، آب و محیط‌زیست) در چارچوب برنامه و سیاست‌های قرارگاه پدافند زیستی کشور اقدام نماید.
۹) نسبت به تدوین دستورالعمل لازم و اجرایی نمودن آنها جهت پایش و شناسایی، پاک‌سازی، بهسازی و رفع آلودگی محموله‌ها در زیرساخت‌های تحت مدیریت وزارت دفاع اقدام نماید.
ف) سازمان‌های نیروهای مسلح
معاونت هماهنگ‌کننده ستاد کل: نسبت به سازمان‌دهی و فعال‌سازی کمیته پدافند زیستی ستاد کل نیروهای مسلح اقدام و برنامه عملیاتی لازم را تدوین و اجرایی نماید:
۱) نسبت به پشتیبانی و حمایت از اقدمات پدافند زیستی در استان‌ها توسط ظرفیت‌های نیروهای مسلح در چارچوب ضوابط و مقدورات نیروهای مسلح اقدام نماید.
۲) نسبت به انجام عملیات پاک‌سازی و بهسازی و رفع آلودگی در زیرساخت‌های دریایی و سایر مراکز و زیرساخت‌های ذی‌ربط، برابر این دستوالعمل اقدام نماید.
ص) نیروی دریایی ارتش / نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
۱) به‌منظور رصد و پایش و پاک‌سازی و بهسازی و رفع آلودگی زیستی در حوزه بنادر، شناورها، اسکله‌ها، انبارها و سایر نسبت به سازمان‌دهی و فعال نمودن کمیته پدافند زیستی نیرو و تدوین برنامه عملیاتی و اجرایی‌سازی آن در محدوده تحت مدیریت خود اقدام نماید.
۲) رفع آلودگی و پاک‌سازی محموله‌ها و انجام عملیات رفع آلودگی و پاک‌سازی در بنادر انجام شود.
۳ ) نسبت به تدوین و اجرایی‌سازی برنامه بهداشت محیطی و انسانی برای حفاظت از خود و آموزش و فرهنگ‌سازی در بین کارکنان و جامعه مخاطب اقدام نماید.
۴) نسبت به بهسازی، پاک‌سازی و رفع آلودگی محیطی از اماکنی که دارای منابع آب (به‌صورت روباز) می‌باشند به شرح زیر اقدام نماید:
جمع‌آوری و دفع آب‌های راکد در سطح محیط بنادر و سایر مراکز و رفع آلودگی
سم‌پاشی محیط بنادر و سایر مراکز برابر دستورالعمل قرارگاه پدافند زیستی
پاک‌سازی، نظافت و رفع آلودگی کانون‌های تجمع زباله و ضایعات در سطح محیط
بهسازی محیطی و پاک‌سازی آب‌نماهای سطح بنادر از آلودگی‌های زیستی
پاک‌سازی و انتقال پسماندهایی که می‌تواند محیط رشد ناقل زیستی باشد به خارج از محیط بندر (منطقه جمع‌آوری پسماند)
جمع‌آوری کلیه لاستیک‌های فرسوده و خودرو‌های فرسوده رهاشده در سطح بندر
مدیریت و دفع بهداشتی فاضلاب و پساب تولیدی در بندر تحت مدیریت
مدیریت اقلام فرسوده رهاشده در سطح بندر تحت مدیریت
ق) فرماندهی نیروی انتظامی ج.ا.ا
۱) نسبت به تشکیل کارگروه امنیت عبور و مرور و محدودسازی، اقدام و با هدایت و راهبری آن، وظایف تخصصی کارگروه را اجرا نماید.
۲) نسبت به برقراری نظم و امنیت عبور و مرور و محدوده قرنطینه بهداشتی و اعمال مقررات و الزامات اقدام نماید.
۳) نسبت به تهیه و اجرایی‌سازی برنامه محدودسازی منطقه عملیاتی پدافند زیستی و اعمال قرنطینه بهداشتی برابر مصوبات قرارگاه پدافند زیستی کشور یا استان اقدام نماید.
۴) نسبت به اعمال مقررات واپایش اقلام آلوده با قابلیت جابجایی ناقلین مهاجم زیستی برابر دستورالعمل وزارت بهداشت اقدام نماید.
۵) نسبت به اعمال الزامات و وظایف مربوطه در حوزه آئین‌نامه اجرایی پدافند غیرعامل مرزبانی زیستی در پایانه‌های مرزی کشور با مشارکت دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط اقدام و با نظارت عملیاتی از اجرای آن حصول اطمینان نماید.
ر) سازمان صدا‌و‌سیما ج.ا.ا
۱) نسبت به تشکیل کارگروه اطلاع‌رسانی و آرامش‌بخشی جامعه اقدام نموده و با هدایت و راهبری کارگروه، وظایف آن را اجرایی نماید.
۲) نسبت به اطلاع‌رسانی، آگاهی‌بخشی و آرامش‌بخشی به‌موقع و مناسب و اعتمادسازی عمومی در سطح ملی یا استانی بنا به ضرورت برابر دستورالعمل و شیوه‌نامه‌های آموزشی وزارت بهداشت اقدام نماید.
۳) نسبت به تهیه، تولید و پخش برنامه‌های آموزشی و فرهنگ‌سازی عمومی برابر سیاست‌های قرارگاه پدافند زیستی کشور و شیوه‌نامه‌های آموزشی وزارت بهداشت تا تغییر رفتار بهداشتی اقدام نماید.
ش) وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات
۱) نسبت به فعال‌سازی زیرساخت‌ها و توسعه قابلیت‌های عملیاتی ردیابی و غربالگری بیماران و بیماری و تهدیدات زیستی با استفاده از فناوری‌های ارتباطی اقدام نموده و نتیجه را به قرارگاه پدافند زیستی کشوری/استانی اعلام نمایید.
ت) وزارت اُمور خارجه
۱ ) نسبت به توسعه دیپلماسی پدافند زیستی و همکاری مشترک بین کشورهای همسایه و منطقه در چارچوب رصد و پایش، تشخیص و هشدار و مقابله مشترک با تهدیدات زیستی (پدافند مشترک و جمعی زیستی) در چارچوب این دستورالعمل اقدام نماید.
۲) نسبت به اعمال و ملاحظات بهداشتی درمانی در ملاقات‌های خارجی برابر دستورالعمل وزارت بهداشت در آستانه و حین همه‌گیری‌های ملی اقدام نماید.
۳) نسبت به دفاع حقوقی از منافع ملی در برابر تهاجم، مداخله یا اقدام غیرمسئولانه زیستی کشورهای همسایه و دارای تعامل برابر تدابیر قرارگاه پدافند زیستی اقدام نماید.
ث) وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه
۱ ) نسبت به رصد و پایش و تشخیص و هشدار تهدیدات زیستی عامدانه دشمن (تهاجم، مداخله یا اقدام غیرمسئولانه) در بین کشورهای منطقه و کشورهای دارای تعامل اقدام نماید.
۲) نسبت به بررسی منشاء تهدیدات زیستی، عمدی یا غیرعمدی بودن آنها در چارچوب سیاست‌های پدافند زیستی کشور اقدام نماید.
۳) نسبت به تدوین و اجرایی‌سازی برنامه عملیاتی مقابله با بیوتروریسم دشمنان در چارچوب سیاست‌های پدافند زیستی کشور اقدام نماید.
۴) نسبت به پشتیبانی اطلاعاتی موردنیاز از عملیات قرارگاه پدافند زیستی کشور اقدام نماید.
۵) نسبت به رصد و پایش آزمایشگاه‌های زیستی سطوح بالای کشورهای همسایه و دشمنان اقدام و برآورد اطلاعاتی تهدیدات زیستی علیه کشور را تهیه و به قرارگاه پدافند زیستی کشور گزارش نماید.
خ) وزارت صنعت، معدن و تجارت
۱) نسبت به حمایت و پشتیبانی از صنایع بومی تولید تجهیزات پدافندزیستی و حوزه‌های مرتبط با آن اقدام کند.
۲) نسبت به پشتیبانی لجستیکی در تأمین و تولید تجهیزات موردنیاز در حوزه پدافند زیستی اقدام نماید.
۳) نسبت به سازمان‌دهی و فعال نمودن کمیته پدافند زیستی بر اساس شیوه‌نامه‌های ابلاغی قرارگاه پدافند زیستی/ وزارت بهداشت به‌منظور رصد و پایش و پاک‌سازی و بهسازی و رفع آلودگی زیستی در شهرک‌های صنعتی و تدوین برنامه عملیاتی و اجرایی‌سازی آن در محدوده تحت مدیریت خود اقدام نماید.
۴) نسبت به تدوین و اجرایی‌سازی برنامه بهداشت محیطی و انسانی برای حفاظت از خود و آموزش و فرهنگ‌سازی در بین کارکنان و جامعه مخاطب اقدام نماید.
۵) نسبت به بهسازی و پاک‌سازی و مدیریت پسماند و پساب در سطح شهرک‌های صنعتی اقدام نماید.
۶) نسبت به جمع‌آوری کلیه لاستیک‌های فرسوده و اقلام فرسوده و رهاشده در سطح شهرک‌های صنعتی اقدام نماید.
۷) نسبت به آموزش، توجیه، ابلاغ، اجرا و نظارت بر دستورالعمل‌های صادره از قرارگاه پدافند زیستی/ وزارت بهداشت به اصناف و اتحادیه‌های مرتبط اقدام نماید.
ذ) وزارت نفت
۱) نسبت به سازمان‌دهی و فعال نمودن کمیته پدافند زیستی بر اساس شیوه‌نامه‌های ابلاغی قرارگاه پدافند زیستی/ وزارت بهداشت به‌منظور رصد و پایش و پاک‌سازی و بهسازی و رفع آلودگی زیستی و تدوین برنامه عملیاتی و اجرایی‌سازی آن در مناطق و صنایع تحت مدیریت خود اقدام نماید.
۲) نسبت به آماده‌سازی و فعال‌سازی زیرساخت‌های تشخیصی بهداشتی درمانی برای حفاظت از خود و ارتقاء سلامت و ارتقاء آمادگی واحدهای HSE اقدام نماید.
۳) نسبت به جمع‌آوری، دفع پسماندها و بهسازی، سم‌پاشی و رفع آلودگی از محیط‌های تحت مدیریت خود اقدام نماید.
۴) نسبت به تولید مواد اولیه موردنیاز جهت تولید سموم و مواد رفع آلودگی از صنایع پتروشیمی برابر نیازهای وزارت بهداشت و وزارت جهاد کشاورزی اقدام نماید.
ض) وزارت گردشگری
۱) نسبت به ساماندهی دفاتر گردشگری و مسافرتی و آموزش و اطلاع‌رسانی به جمعیت مخاطب در خصوص بیماریهای مرتبط با ناقل مهاجم زیستی در کشورهای پرخطر و آلوده اقدام نماید.
۲) نسبت به ساماندهی مراکز گردشگری و اقامتی داخل کشور و آموزش و اطلاع‌رسانی به جمعیت مخاطب در خصوص بیماریهای مرتبط با ناقل مهاجم زیستی در کشورهای پرخطر و آلوده اقدام نماید.
۳) نسبت به اعمال و نظارت و واپایش مراکز گردشگری و اقامتی مطابق شیوه‌نامه‌های ابلاغی وزارت بهداشت اقدام نماید.
۴) نسبت به تعیین راهنمای ایمنی HSE در مراکز اقامتی و گردشگری اقدام و با آموزش ایمنی و بهداشت کارکنان مراکز گردشگری و اقامتی مطابق شیوه‌نامه‌های ابلاغی وزارت بهداشت اقدام نماید.
غ) سازمان مناطق آزاد و ویژه اقتصادی
۱) نسبت به سازمان‌دهی و فعال نمودن کمیته پدافند زیستی و واحدهای HSE شرکت‌های ذی‌ربط بر اساس شیوه‌نامه‌های ابلاغی قرارگاه پدافند زیستی به‌منظور رصد و پایش و پاک‌سازی و بهسازی و رفع آلودگی زیستی و تدوین برنامه عملیاتی و اجرایی‌سازی آن در محدوده تحت مدیریت خود اقدام نماید.
۲ ) نسبت به آموزش، توجیه، ابلاغ، اجرا و نظارت بر دستورالعمل‌های صادره از قرارگاه پدافند زیستی/ وزارت بهداشت به مراکز صنعتی و تجاری و گردشگری مرتبط اقدام نماید.
۳) نسبت به تدوین و اجرایی‌سازی برنامه بهداشت محیطی و انسانی برای حفاظت از خود و آموزش و فرهنگ‌سازی در بین کارکنان و جامعه مخاطب اقدام نماید.
۴) نسبت به واپایش ناقل مهاجم زیستی برابر دستورالعمل ابلاغی از وزارت بهداشت اقدام نماید.
۵) نسبت به بهسازی و پاک‌سازی و مدیریت پسماند و پساب در سطح مناطق آزاد با تأکید بر بنادر اقدام نماید
۶) نسبت به جمع‌آوری کلیه لاستیک‌های فرسوده و اقلام فرسوده و رهاشده در سطح مناطق آزاد اقدام نماید.
۷) با استفاده از ظرفیت‌ها و قابلیت‌های موجود در مناطق آزاد و برنامه‌ریزی جهت ایجاد زیرساخت‌های موردنیاز و ضروری برای واپایش تهدیدات ناقل مهاجم زیستی، هم‌افزایی لازم ایجاد نماید.
۸) دستورالعمل لازم جهت رفع آلودگی و پاک‌سازی محموله‌ها و انجام عملیات رفع آلودگی و پاک‌سازی در مناطق آزاد، تدوین، ابلاغ و برای اجرای آن نظارت گردد.
ماده ۹ ـ دستورات هماهنگی
۱) نسبت به تدوین ابلاغ و اجرایی‌سازی برنامه‌های اجرایی پدافند زیستی در چارچوب این دستورالعمل اقدام و رونوشت برای قرارگاه پدافند زیستی کشور ارسال نمایند.
۲) نسبت به آموزش و توجیه مدیران،کارشناسان و کارکنان زیرمجموعه در خصوص وظایف خود در نظام عملیاتی پدافند زیستی و در چارچوب این دستورالعمل اقدام نمایند.
۳) نسبت به ارتقاء حفظ و صیانت از سلامت فردی، بهسازی، پاک‌سازی در حوزه مدیریتی آن دستگاه اقدام و با بازرسی‌های نوبه‌ای از اجرای آن اطمینان حاصل نمایند.
۴) وظایف تخصصی واگذارشده به هر دستگاه در چارچوب نظام عملیاتی پدافند زیستی مصوب کمیته دائمی و این دستورالعمل به دقت برنامه‌ریزی و اجرا گردد.
۵) بودجه و اعتبارات اجرایی‌سازی این دستورالعمل از محل اعتبارات عمومی دستگاه و تکالیف قانونی دستگاه‌ها مبنی بر تأمین منابع برنامه‌های پدافند غیرعامل و مدیریت بحران تأمین گردد.
۶) نسبت به برقراری و ایجاد سامانه‌های ارتباطی برخط و فرماندهی و واپایش مرتبط با سازمان پدافند غیرعامل اقدام و گزارش‌های نوبه‌ای خود را به قرارگاه پدافند زیستی کشور ارسال نمایند.
۷) نسبت به طراحی و برنامه‌ریزی آموزش، تجهیز، تمرین، رزمایش در سطوح عملیاتی مختلف درون دستگاه به منظور ارتقاء آمادگی‌ها اقدام و گزارش‌های نوبه‌ای خود را به قرارگاه پدافند زیستی کشور ارسال نمایند.
ماده ۱۰ ـ دستگاه‌های اجرایی موظفند هرگونه قصور و کوتاهی در اجرای این دستورالعمل را به سازمان گزارش کرده و برابر مقررات با فرد متخلّف، برخورد کنند.
ماده ۱۱ ـ سازمان با مستنکفین از این دستورالعمل بنا بر تخلّف یا استنکاف صورت‌گرفته و بر اساس شیوه‌نامه‌ای که توسط سازمان تنظیم و ابلاغ می‌گردد برخورد انضباطی کرده و در صورت نیاز از طریق قوه‌قضائیه اقدام می‌کند.
تبصره: وفق تبصره ۱ قانون تشکیل سازمان مستنکفان علاوه بر جبران خسارت واردشده، به مجازات موضوع ماده (۵۷۶) کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده) مصوب 1375/03/02 محکوم می‌شوند و چنانچه خسارتی وارد نشده باشد برابر قانون رسیدگی به تخلفات اداری مصوب 1372/09/07 با مستنکف رفتار خواهد شد.
رئیس ستاد کل نیروهای مسلح و کارگروه دائمی پدافند غیرعامل کشور
سرلشکر پاسدار محمٌد باقری
