مقدمه مترجم

بررسی نظام حقوقی حاکم بر شرکت‌‌های تجاری در کشور سوئیس، تفاوت‌‌های چشمگیر با مقررات حاکم بر این شرکت‌‌ها در کشور ایران را نشان می‌‌دهد.

از جمله آنکه «قانون بهترین رویه سوئیس برای حاکمیت شرکتی» توصیه می‌‌کند که اندازه هیئت مدیره باید با نیازهای هر شرکت مطابقت داشته باشد . بر خلاف رویه کشور ما  در کشور سوئیس، هیئت مدیره باید حداقل از یک عضو تشکیل شده باشد؛ همچنین هیئت مدیره باید از اعضای هر دو جنسیت (مرد و زن) تشکیل شده باشد. قانون تعهدات سوئیس پیش‌بینی نموده است که شرکت‌هایی که مشمول مقررات حسابرسی هستند  نمی توانند فقط از یک جنیست باشند و باید از هر جنسیت حداقل 30 درصد هیئت مدیره و 20 درصد مدیران ارشد را تشکیل  دهند، شرکت‌هایی که این امر را رعایت نکرده باشند به ترتیب باید حداکثر تا سال مالی 2026 و سال مالی 2031 در گزارش‌‌های حقوق و دستمزد خود دلایل عدم نمایندگی جنسیت‌‌ها و اقدامات انجام شده در راستای افزایش نمایندگان جنسیتی که مشارکت کمتری دارد را ذکر کنند.

در این نوشتار که در دو قسمت منتشر می‌‌شود به مسئولیت‌‌های هیئت مدیره شرکت‌‌ها در کشور سوئیس نگاهی خواهیم داشت.

ساختار هیئت مدیره شرکت‌‌ها

ساختار غالب هیئت مدیره شرکت‌‌های ثبت‌‌شده ، یک ساختار دو لایه است، زیرا هیئت مدیره معمولاً برخی از وظایف خود را به مدیرعامل تفویض می‌‌کند.

مسئولیت‌‌های قانونی هیئت مدیره

هیئت مدیره مسئولیت اداره امور شرکت را با توجه به وظیفه مراقبتی و امانتداری خود در خصوص وظایفی که حتی به مدیریت تفویض نشده است بر عهده دارد. به طور کلی، هیئت مدیره می‌‌تواند در مورد کلیه مواردی که به موجب قانون یا اساسنامه شرکت، صراحتاً به مجمع صاحبان سهام واگذار نشده و یا به موجب مقررات سازمانی به مدیریت عامل تفویض نشده است، تصمیماتی اتخاذ کند. هیئت مدیره اغلب بخش عمده‌‌ای از مسئولیت‌‌های قابل انتقال را به مدیریت عامل واگذار می‌‌کند. با این حال، حتی در چنین حالتی، هیئت مدیره در قبال انتخاب مدیرعامل، راهنمائی و نظارت مناسب بر طرف‌هایی که مسئولیت‌ها را به آنها تفویض نموده است، مسئول باقی می‌ماند.

هیئت مدیره در برابر چه کسانی مسئول است؟

هیئت مدیره نماینده شرکت است و مدیران موظفند در راستای منافع حداکثری شرکت عمل کنند. هدف شرکت در اساسنامه ذکر شده است. در ادبیات حقوقی یا رویه دادگاه‌‌ها دیدگاه روشنی در مورد اینکه چه منافعی باید توسط مدیران در نظر گرفته شود وجود ندارد، به ویژه اینکه آیا تمرکز باید بر منافع سهامداران باشد یا اینکه آیا و تا چه حد ممکن است منافع سایر ذی‌نفعان مورد توجه قرار گیرد.

«قانون بهترین رویه کشور سوئیس برای حاکمیت شرکتی» ( Swiss Code of Best Practice for Corporate Governance ) بر محافظت از «منافع پایدار شرکت» متمرکز است، که متضمن یک جزء زمانی (دیدگاه بلندمدت) است که اغلب توسط هیئت مدیره در فرآیند تصمیم‌‌گیری در نظر گرفته می‌‌شود.

اقدامات اجرائی علیه مدیرانی که مرتکب تقصیر در اداره شرکت شوند

هر مدیر و هر شخص دیگری که در مدیریت یا فرآیند انحلال یک شرکت دخیل بوده و تأثیر قابل‌‌توجهی بر آن داشته باشد، صرف‌‌نظر از اینکه رسماً به عنوان مدیر، مدیر تصفیه یا هر کار مشابه دیگری منصوب شده باشد یا خیر، ممکن است در قبال هرگونه تخطی عمدی یا سهل‌‌انگارانه از وظایف خود مسئول شناخته شود.

هر گاه سهامداران یا طلبکاران، متحمل خسارت مستقیم شوند (برخلاف خسارت غیرمستقیم ناشی از خسارت مستقیم به خود شرکت)، حق دارند برای جبران خسارت وارده اقامه دعوی نمایند. در مورد خسارت وارده به شرکت، شرکت و همچنین سهامداران و صرفاً در مورد ورشکستگی و مشروط به اینکه متولیان ورشکستگی اقدام قانونی نکرده باشند، طلبکاران می‌‌توانند اقامه دعوی کنند که به موجب آن هم سهامداران و هم طلبکاران می‌‌توانند تقاضای جبران خسارت شرکت را از هیات مدیره مطرح نمایند.

مطابق رویه قضائی پذیرفته شده، تصمیمات هیئت مدیره در انطباق با «قاعده قضاوت تجاری» (business judgment rule)، نقض وظیفه نیست، حتی اگر ثابت شود این تصمیمات از آغاز اشتباه بوده است. قاعده قضاوت تجاری، یک دکترین حقوقی است که به محافظت از هیئت مدیره یک شرکت در برابر اتهامات قانونی بیهوده در مورد نحوه انجام تجارت کمک می‌‌کند. این قاعده بیان می‌کند که فرض بر این است که هیئت مدیره با «حسن نیت» و بر اساس استانداردهای امانتداری عمل می‌کند و در صورت فقدان شواهدی مبنی بر اینکه هیئت مدیره برخی از قوانین رفتاری را آشکارا نقض کرده است، دادگاه‌‌ها تصمیمات آن را زیر سوال نخواهند برد.

برای انطباق با قاعده قضاوت تجاری، هیئت مدیره باید اصول زیر را هنگام تصمیم‌‌گیری تجاری اعمال کند:

• هیئت مدیره بی‌‌طرف و مستقل و بدون هر نوع تعارض در منافع باشد؛
• فرآیند تصمیم‌‌گیری بر اساس اطلاعات مناسب کافی و در درسترس اخذ شده باشد؛
•  سناریوهای جایگزین مورد توجه هیات مدیره قرار گرفته باشد؛ و
• از عهده آزمون توجیه پذیری (test of justifiability) برآید.

شرط دقت و احتیاط اعضای هیئت مدیره

در پاسخ به این سؤال که آیا وظایف مدیران شامل یک عنصر مراقبت یا احتیاط است، باید گفت پاسخ مثبت است و مدیران باید همیشه در راستای وظیفه خود مراقبت و وفاداری را رعایت نمایند.

منبع:

BianchiSchwald LLC

مترجم و مؤلف:

دکتر هادی رحمانی

میتوانید برای خواندن اخبار دیگر جهان به صفحه پویش های حقوقی پژوهشکده حقوقی شهر دانش مراجعه کنید.