فعالیت سمن‌ها در خارج از کشوری که در آن ثبت شده‌اند(قسمت سوم)
The Activity of NGOS Outside the Country where They are Registered
4-لزوم ثبت در یک کشور
برخورد حقوق ایران با دو دسته از سازمان‌های بین‌المللی مردم‌نهاد متفاوت است: اول سازمانهایی که برای اولین بار در ایران ثبت می‌شوند و مشتاق فعالیت بین‌المللی‌اند و دوم سازمانهایی که بین‌المللی‌اند و در کشورهای دیگر ثبت شده‌اند اما خواستار فعالیت در ایران هم هستند. سازمانهایی که خواستار تاسیس آن در ایران و متعاقباً کسب تابعیت ایرانی هستند باید درخواست خود را تسلیم هیات نظارت کشور کنند. و نیز شرایطی را در مورد هیات موسس سازمان رعایت کنند (مواد 17 و 18 آیین‌نامه). با این‌حال اگر چنین سازمانی خواستار فعالیت برون‌مرزی باشد ملزم است مجوز کلی از مرجع نظارتی فرااستانی و ملی اخذ کند. این قید غیرضروری به نظر می‌رسد چرا که با توجه به فواید فعالیت بین‌المللی یک سازمان ایرانی، کند‌کردن این روند ضرورت نداشت، به علاوه این که ضمانت اجرای این مقرره مشخص نیست و وضعیت سازمان ایرانی که فعالیت برون‌مرزی داشته اما مجوز ایرانی لازم را اخذ نکرده معلوم نیست.
در مورد دسته دوم ماده 29 آیین‌نامه، اختیار صدور پروانه فعالیت به سازمان‌هاي مردم‌نهاد خارجی و بین‌المللی را به هیأتی متشکل از نمایندگان وزارت خارجه، وزارت کشور، وزارت اطلاعات و وزارت‌خانه یا سازمان دولتی مرتبط با موضوع فعالیت سازمان مردم‌نهاد خارجی یا بین‌المللی واگذار نموده است. آنچه قابل تأمل است عدم الزام سازمان‌هاي مردم‌نهاد نسبت به راه اندازي یک دفتر ثابت براي فعالیت سازمان در حقوق ایران است بر خلاف آنچه که اکوسوك در قطعنامه 1996/3 خود ضروری شمرده بود؛ این مسئله فعالیت مجازی سازمان‌های بین‌المللی را در ایران تسهیل می‌کند. مسئله قابل طرح دیگر این است که چه سازمانی را تشکیل‌یافته بدانیم تا آن را ملزم به اخذ پروانه فعالیت کنیم و چه سازمانی را در حال تشکیل تا آن را ملزم به اخذ پروانه تاسیس کنیم؟
آیا ثبت یک سازمان در هر کشوری پیش از تقاضای فعالیت در ایران کافی است تا آن را بی‌نیاز از اخذ پروانه تاسیس بدانیم؟ این در حالی است که مسئله شناسایی برخی کشورها از نظر ایران زیر سوال است. بنا‌بر‌این طبعا در این خصوص قیود دیگری نیز مورد نظر قانونگذار می باشد، علاوه بر این آیا شناسایی شخصیت یک سازمان مردم‌نهاد در یک سازمان بین‌المللی دولتی یا نهادي قضایی و شبه‌قضایی بین‌المللی نیز می‌تواند کافی باشد؟ این مسأله از آنرو اهمیت می‌یابد که بدانیم علاوه بر تفاوت در مراجع مسئول براي صدور پروانه تأسیس و فعالیت، قانونگذار ایران شرایطی را براي مؤسسین سازمان در نظر گرفته که براي سازمان‌هاي تأسیس شده خواهان فعالیت در نظر نگرفته است(م 18 آیین‌نامه).
در پایان باید توجه داشت از آنرو که سازمان‌هاي بین‌المللی مردم‌نهاد غیرتجاري با فعالیت‌هاي انتفاعی تنها تحت شمول آیین‌نامه 1337 هستند، طبق تبصره ماده 3 آیین نامه مزبور، ثبت اینگونه مؤسسات باید در اداره ثبت شرکت‌ها در تهران صورت گیرد.
مترجم و مولف: دکتر ایمان شاه‌بیگی
منبع:
Opil.ouplaw.com
Repository. Law
