• نام نویسنده: مهدی غلامپور ، محمد فرجیها
• نام مجله : فصلنامه پژوهش حقوق کیفری
• دوره ـ شماره: دوره 10 ـ شماره 36 ـ مهر 1400 ـ صفحه 143-174
• دانلود اصل مقاله
• گوینده : لیلا بلالی
• چکیده: مقاله پیش رو تلاش می‌کند به بررسی برخی از مسائل بپردازد که تحقیقات جنایی در پرونده‌‌های مرگ در زندان را با چالش روبه‌رو می‌سازند. در حالی‌‌ که شاکیان این پرونده‌‌ها انتظار به رسمیت ‌‌شناخته‌شدن شکایت خود از سوی نظام عدالت کیفری را دارند، وجود برخی از چالش‌‌ها موجب به‌حاشیه‌‌‌راندن و در نهایت، عدم‌دسترسی آن‌ها به عدالت در این پرونده‌‌ها می‌‌شود. مقاله حاضر علاوه‌بر استفاده از ادبیات تحقیق حاصل از مطالعات تجربی پیرامون مسئله مرگ در زندان، با تحلیل محتوای اخبار و گزارش‌‌های رسمی در کنار تحلیل گفتمان مقامات رسمی، پیرامون 12 مورد از پرونده‌‌های مرگ در بازداشتگاه/زندان‌های ایران، چالش‌‌های تحقیقات جنایی پیش‌‌ روی شاکیان پرونده‌‌های مرگ در زندان را مورد تحلیل قرار می‌دهد. تحلیل داده‌‌های 12 مورد از پرونده‌‌های مرگ در زندان‌‌های ایران نشان می‌دهد که وارونه جلوه‌دادن حقایق پیرامون اوضاع و احوال منجر به مرگ و در هاله‌‌ای از ابهام قراردادن موضوع، امکان کشف علت واقعی مرگ و تعیین مسئول آن را دشوار می‌سازد. علاوه‌بر این، بدنام‌کردن زندانی متوفی و لکه‌‌دار کردن حیثیت او و خانواده‌‌اش، توجهات را از تخلفات یا جرایم احتمالی مسئولان بازداشتگاه و زندان به سوی تقصیر خود متوفی و سزاوار نشان‌دادن مرگ او منحرف می‌‌سازد. به همین ترتیب، فقدان آزادی رسانه‌‌های جمعی در بازتاب اخبار و اطلاعات پیرامون این پرونده‌‌ها به‌طور کلی و سو‌‌گیری‌‌های رسانه‌‌های وابسته به نظام سیاسی که اغلب بیانگر دیدگاه‌‌های محتاطانه مقامات عدالت کیفری هستند، امکان شفافیت را در این پرونده‌‌ها کاهش می‌‌دهند.